Almorzo estes días coa nova de que para os futuros concursos de traslados, ao docentes e funcionarios de carreira que traballaron previamente para a administración coma interinos-substitutos vanlle ter en conta e sumar puntos polos tales servizos, algo que ata o de agora non se tiña en conta. É unha nova que non deixa de incomodarme, e non só porque me perxudique (o cal xa sería argumento dabondo), senón porque non acabo de vela de todo xusta.
Vaia por diante que a miña visión sobre os méritos e o acceso á docencia mudou un chisco dende aqueles días nos que un era un sufrido opositor libre e indignado polas formas dos concursos-oposición da disposición transitoria da LOE, deseñados expresamente co gallo de reducir a eventualidade no personal da Xunta. É que logo de tres anos e un chisco de traballo, dinme conta de que, en efecto, a experiencia é un grado importante neste oficio e que merece que se teña en conta. Persoalmente, o segundo ano de traballo vinme mellor profesor que no primeiro, o terceiro mellor que no segundo, e así sucesivamente.
Porén, as virtudes da experiencia non son tantas como para que absolutamente todo o demais se subordine a elas, e iso non só no concurso-oposición, senón tamén nos traslados. Do mesmo xeito que no exército decimonónico español, tamén no funcionariado actual todo é crónico e obedece a turnos de rigurosa antigüidade. Por poñer un exemplo: nos concursos de traslados para optar a un destino definitivo, cando se vai aos baremos de méritos, pódese constatar que a totalidade de méritos académicos que un pode presentar (carreiras a maiores, másters, doutorados, outras linguas, etc...) puntúa ata un máximo de 10 puntos. É exactamente o mesmo número de puntos que acumula nun só ano de traballo un funcionario con destino definitivo nun centro. Aínda así, a situación é moito mellor que na do concurso para a adxudicación de destinos provisionais para o curso seguinte (no que participas cando non che deron destino no concurso denantes citado), xa que neste só se ten en conta para as listas o ano en que sacaches a praza e a túa orde nese ano (facendo a media de nota do concurso e da oposición).
Por suposto, a situación tampouco mellora noutros eidos posteriores. Unha vez co destino definitivo e contente nel, un topa que os ascensos salariais son moi limitados e cinguidos exclusivamente á antigüidade no corpo, xa sexa antigüidade pura e dura (os trienios), ou a completada coa realización duns cursiños e actividades de formación (sexenios). Isto pode levar doadamente a que, por exemplo, unha vez que tes realizadas tódalas horas de formación necesarias para o actual periodo de seis anos (eu xa levo máis de 150, cando só son necesarias 100), carezas de motivo racional algún para te seguir a formar (ata dentro de seis anos). Do mesmo xeito, a retribución salarial tan ríxida e atada ao mero transcorrer do tempo tende a favorecer a lei do mínimo esforzo: porqué, agás polo propio amor e interese no traballo propio (motivo non trivial, por certo, nunha profesión que ten tantos elementos vocacionais), para qué esforzarse máis por mellorar a práctica, por adquirir novas competencias, por aprender cousas novas? Para onde fican, despois da adquisición da praza, os criterios de mérito e esforzo que tanto lles predicamos e esiximos aos nosos discentes (mais uns criterios que no caso destes, alomenos, conlevan un marco inmediato de recompensa/castigo, co aprobado/suspenso).
Todo o cal nos remite de novo ao tema do principio. O recoñecemento dos servizos prestados polos ex-interinos e xa funcionarios pode ser de rigor, mais súmase unha vez máis á inercia de recompensar sempre e simplemente a mera ocupación da cadeira, e á abulia das recompensas (que non terían porqué ser só materiais, senón tamén simbólicas) do estudo, do esforzo, da formación e da praxe. E seguramente poderíamos ir camiñando cara isto con pequenas pero significativas reformas inmediatas (entre elas, eliminando os límites na valoración da formación, ou con programas específicos e opcionais de mellora educativa e de obxectivos (realistas) unidos á posibilidade de melloras laborais e/ou salariais.
