Libros do Mes

The Last Continent de Terry Pratchett [E]

Libro Blanco sobre la Profesión Docente de José Antonio Marina [E]

The Two Cultures de C.P. Snow [E]

Sir Gawain and the Green Knight de Marie Borroff (ed.) [R]

Traces of the Brush de Louise Boudonnat

*Pan Chao de Nancy Lee Swann

*The New Oxford Annotated Bible with Apocrypha: New Revised Standard Version de VVAA [E]

To Marry or not to Marry (by Charles Darwin)

Marry

Children — (if it Please God) — Constant companion, (& friend in old age) who will feel interested in one, — object to be beloved and played with. — better than a dog anyhow.– Home, & someone to take care of house — Charms of music & female chit-chat. — These things good for one’s health. — but terrible loss of time. —

My God, it is intolerable to think of spending one’s whole life, like a neuter bee, working, working, & nothing after all. — No, no won’t do. — Imagine living all one’s day solitarily in smoky dirty London House. — Only picture to yourself a nice soft wife on a sofa with good fire, & books & music perhaps — Compare this vision with the dingy reality of Grt. Marlbro’ St.

Not Marry

Freedom to go where one liked — choice of Society & little of it. — Conversation of clever men at clubs — Not forced to visit relatives, & to bend in every trifle. — to have the expense & anxiety of children — perhaps quarelling — Loss of time. — cannot read in the Evenings — fatness & idleness — Anxiety & responsibility — less money for books &c — if many children forced to gain one’s bread. — (But then it is very bad for ones health to work too much) Perhaps my wife wont like London; then the sentence is banishment & degradation into indolent, idle fool -

Reseñas - The Two Cultures

The Two Cultures

C.P. Snow (introducción de Stefan Collini)

2012, Canto Classics

* * * * (bo)

Unha das primeiras e intersantes chamadas de atención arredor dun problema recurrente e non resolto: o do coñecemento humanístico e científico nas nosas sociedades e o equilibro destes.

Coma un deses fractais que eternamente se descompoñen en versións pequenas de sí mesmos, a problemática arredor da relevancia e posición dos coñecementos humanísticos na sociedade actual conforma un relato de caída libre na que nunca parece que se chegue ao fondo. Con preguizosa rutina chegan titulares de prensa sobre doutores de letras vivindo da caridade pública, universidades xaponesas decididas a pechar as súas facultades de humanidades ou a inminente desaparición da filosofía no bacharelato español. E xunto coas novas, algún enésimo artigo, libro, reflexión ou discurso sobre a crise das humanidades, con posibles solucións (poucas) e defensas destes saberes fronte ao materialismo utilitarista da sociedade actual. O libro que reseñamos hoxe é unha pedra miliaria nestes debates, un título que sempre se cita como polémico punto de partida das non-bodas de Ciencia e Filoloxía.

Antes de ler o discurso de Snow, que xa sabía de boa tinta que fora atacado inmisericordemente por F.R. Leavis e lexións de humanistas posteriores, xa partía por eses mesmos motivos dunha simpatía inicial cara o autor e a súa tese (non pola virtude, tan galega, do autoodio, senón por outras causas das que podemos falar noutra ocasión). A simpatía confirmouse, anque tamén teño que dicir que aspectos da tese de Snow me decepcionaron un pouco.

A respecto desta: a idea principal que desenvolve o autor neste discurso público pronunciado en 1959 é a da fractura na vida intelectual de Occidente entre a cultura e os saberes humanísticos e os científicos, cos conseguintes problemas de comunicación entre os estudosos e de acción moral conxunta. Mais detrás desta tese xeral agóchanse outras máis partisanas entretecidas con esta: o rexeitamento do sistema educativo inglés, demasiado centrado para Snow nas Humanidades (para a élite) e na separación temperá de disciplinas; a arrogancia neoludita e pesimista dos 'intelectuais de letras', que desprezan a modernidade, o progreso e a acción moral e adoptan políticas inmorais (Pound, Eliot, D.H. Lawrence); e a necesidade de tender pontes entre os dous saberes (co exemplo notorio do descoñecemento, por parte da xente 'culta' de letras de principios básicos da ciencia como a Segunda Lei da Termodinámica).

Como dicía antes, en boa medida tópome dacordo coas ideas de Snow, anque sen dúbida algunhas envelleceron non pouco co paso dos anos. A súa confianza inxenua en que a labor científica, de por sí, crea persoas máis 'socialmente conscientes' do que a labor humanística topaba xa un desmentido xenial na 'Vida de Galileo' do seu contemporáneo Bertold Brecht; do mesmo xeito, a reducción dos campos de saber aos dous polos de cultura humanística vs. científica é moi simplista, anque podería aceptarse como válida tendo en conta que representan os dous polos estremos nun campo de coordenadas cartesián do Saber Humano; neste campo, o estremo esquerdo representaría as disciplinas máis accesibles ao método científico e á producción de verdades 'epistemolóxicas' e o estremo dereito a aquelas disciplinas que, sen caer por iso nun 'todo vale', son irreducibles de momento a leis universais e necesarias con experimentación recurrentes. No medio e entre os dous estremos toparíamos un amplo espazo para múltiples matices, proximidades e diferenzas.

O longo prólogo de Collini é tamén digno de encomio á hora de contextualizar as ideas e o debate arredor das 'Dúas Culturas', anque non quixera deixar de comentar que a súa deformación profesional (é humanista á fín e ao cabo) lévalle a soltar, á hora de criticar os esencialismos diferenciadores de Snow, a eterna, cansina e falsa cantinela postmoderna arredor dos 'cambios' no eido científico nas últimas décadas que terían relativizado o carácter verdadeiro e incuestionable do saber científico 'forte': sempre as mismas citas a Feyerabend e Kuhn (coma se estes representasen a opinión maioritaria no eido da Filosofía da Ciencia, ou como se algún científico se tomase en serio o que dín), as mesmas imcomprensións mal dixeridas da relatividade, a indeterminación, etc...

The Outes Tea Party

Doctor Johnson came to tea today...

Historias de la frivolidad (2)

Unha das reseñas 'borderline' que fixera para a prensa era do libro que sacara o actual presidente da Real Academia, Xesús Alonso Montero, no que compilaba Cartas de republicanos galegos condenados a morte (1936-1948). Porén, e nesta ocasión, o recorte da versión orixinal foi tan sutil que nen sequera lembro qué foi o que ficou fora, e déixovos como un pequeno exercicio o de cotexar a versión que penduro eiquí coa publicada e topar a diferencia...

Voce na neboa: Cartas de republicanos galegos condenados a morte (1936-1948)

Coma un  remol afortunado do Ano da Memoria sae á luz este libro-documento de Xesús Alonso Montero que recolle 120 cartas de presos republicanos galegos escritas despois de escoitaren as súas condenas á morte polo réxime feixista. Concibidas en boa medida como derradeiras verbas, son un feixe de auténticas voces na néboa que parecen falar xa dende a ultratumba á que os condenaba o retrouso vingativo dos fusís, e como tal son un testemuño que o lector non pode deixar de contemplar con horror. Walter Benjamin xa apuntaba a que os tesouros culturais eran non só documentos de cultura, senón tamén, e ao mesmo tempo, testemuños de barbarie. A verdade desta afirmación confírmase á inversa nestas cartas republicanas, onde o espírito humano ameazado coa extinción da lapa é quen de encaixar en letras de molde as inquedanzas, os sentimentos, o amor, as dores e a inmensa dignidade humana daqueles homes e mulleres que adicaron as súas vidas e as súas mortes a asaltar os ceos e á loita por un futuro mellor.

É alén a saída deste retábulo textual dos horrores da represión é un deber longamente retrasado na nosa terra, e que retrotrae a súa culpábel ausencia á victoria de Atila en Galiza dende os primeiros días da contenda. O estereotipo e o prexuízo, denunciado por Castelao, xa censuraba e aldraxaba aos galegos no propio período da Guerra Civil como aqueles que non se resistiran ao golpe de estado, facéndolle notoria inxustiza aos numerosos exiliados, executados e resistentes galegos xa dende o primeiro momento. Esta recompilación nega  os preconceitos, enche un baleiro na forma dos pequenos e variados dramas privados de persoas de tódalas ideoloxías e sensibilidades.

Entre a variedade de cartas e de tons topamos tódolos rexistros, que van dende a aceptación resignada e cristián da inxustiza (Darío Álvarez Limeses: “Soy dichoso. Van a terminar mis penas. Tened resignación y valor. Dios me llama. Os espero en el cielo”), á rebelión e chamada contra o non-esquecemento e o non-perdón (Manuel del Río Pampín: “No admitas pésames de los que me traicionaron de derechas y de izquierdas”); dende a liña militante de resistencia e de partido (Segundo Vilaboy Fernández: “¡Viva el gran partido Comunista! ¡Viva la República!”) á liña íntima e sufrinte cara nai, muller e fillos que fican, sufrintes, nun contexto hostil (José Germán Fernández: “Perdóneme este disgusto que le causo y que le sirva de consuelo saber que muero asesinado, sin el remordimiento de haber cometido ninguna acción mala”). Mais de toda a escolma consideramos apropiado e representativo ilustrar ao lector cun anaco algo máis extenso da carta de Manuel Estévez Gómez á súa familia; escollemos as verbas deste albanel do PSOE pola súa sensibilidade humana, o feito de que o seu retrato (feito en prisión polo tamén asasinado Camilo Díaz Baliño) vai na portada do volume e polo carácter representativo do conxunto:

“Queridos hijos:

En estos momentos que la justicia histórica me condena a la pena de Muerte, quiero dejaros estas cuatro letras como triste recuerdo de mi vida.

A ti especialmente, Emilia, que eres la mayor, que ya te vas dando cuenta de la vida, sabes porque me matan todos esos canallas que se llaman representantes de la justicia. Pues te diré que me matan por ser bueno, por querer que vosotros no padezcáis hambre y no andéis descalzos; en una palabra, por defender un gobierno que estaba constituído”.