sábado, dezembro 31, 2016

O Vernero que foi: Decembro '05

Botando unha olladela, comprobo que o Nadal do 2005 foi unha época propicia para a escrita, cunhas oito entradas arredor dos hobbyhorses que na aquela altura rondaban o meu maxín; entre as novas de actualidade estaba a saída do primeiro libro de poemas de Ramón Blanco, Orfeo en soños, que marcando un eterno retorno acaba de ser agasallado co Premio Eusebio Baleirón polo poemario Se pedra na brétema. Do mesmo xeito que aquel, o novo volume ha xerar unha presada de reseñas e comentarios a adornar os ocos da bitácora en canto teña o libriño entre as mans.

Seguía pelexando naqueles días coas lecturas encol do posmodernismo (Lipovetsky e Foucault en Santa Compaña) e outras, máis clásicas (os libros de historia de Herodoto). A sombra das línguas tamén pairaba como unha branca neve que descende, sen vento, na miña memoria: linguas reais, coma o Osetio, ou inventadas, coma o Ithkuil. E quizaves a metáfora da neve debe algo máis que ao Dante á lembranza do xélido Gulag e doutra lectura dun volume de Tomasz Kizny extraído dos anaqueis da facultade de xornalismo, que moito visitaba daquela...

A neve e a repetición fanme pensar e sentir, quizaves, unha certa στάσις intelectual con respecto ao que lía e pensaba once anos atrás: agora adícolle pouco tempo aos posestructuralistas, e cunha mirada máis hostil; un libro de Dumézil sobre Osetios e Escitas segue agardando, paciente, a que o lea; moita máis paciencia terán que ter os volumes irmáns da Histoire de la sexualité...

Libros do Mes

Guerra de corrientes de Marcos Jaén Sánchez

Un conejo matemático en la chistera de Fernando Blasco

La ciencia del sexo de Susana Eva Martínez

Libro de Alexandre de An. / Jesús Cañas (ed.)

Un universo gravitacional de Mónica Salomone e Ángel Gómez Roldán

*Archaeologies of the Future de Fredric Jameson

*Matemáticas I (Bachillerato) de J. Colera Jiménez et al.

*Tales of the Cthulhu Mythos de HP Lovecraft et al. [E]

quarta-feira, dezembro 28, 2016

Dobre reseña: Libro de Alexandre / Un universo gravitacional

Un universo gravitacional. Agujeros de gusano, materia oscura y espacio-tiempo

Mónica G. Salomone e Ángel Gómez Roldán 

2016, Batiscafo

* * * * * (excelente)

Estupenda obra de divulgación científica explicando variados aspectos da forza da gravidade.

------------------------

Libro de Alexandre

Anónimo (edición a cargo de Jesús Cañas)

2003, Cátedra

* * * * (bo)

Un clásico medieval, modelo de Cuaderna Vía, anque algo pesado por veces

As dúas obras que nos ocupan hoxe non teñen máis común denominador, alén de coincidiren na miña lectura, no tema da paixón polo saber que ámbolos dous ilustran: no Libro de Alexandre, tal desexo reflíctese dende a negatividade (querer saber demasiado é unha mostra de soberbia que non ficará sen castigo); no Universo gravitacional, consoante cos nosos tempos e valores modernos, é parte da pescuda gloriosa de ampliar o saber e os límites da ciencia, e representada por unha galería de nomes honorábeis.

O libriño de Salomone e Roldán, parte da serie 'Descubrir la ciencia' da que xa temos falado, é un moi ben redactado e entretido parcours tanto polo descubrimento e mudanzas no noso coñecemento encol da gravidade coma por unha presada de experimentos e descubrimentos recentes relacionados con ela (materia e enerxía escura, o LIGO e a detección de ondas gravitacionais, os buracos negros e algunhas posíbeis liñas de investigación no futuro).

Saltamos case mil anos no tempo á Castela do Gótico e ao quase-enciclopédico Libro de Alexandre, que alén de narrar (por veces, con moita imaxinación) as fazañas do heroe da Antigüidade, segue o espírito dos seus tempos na súa intención moralizante e relixiosa de pintar un espello do príncipe ideal, a imitar polos reises medievais, á par que redacta un extenso sermón sob o título do 'Contemptus Mundi': incluso o rei máis poderoso, sabio e valente, aquel que conquistara tódolos reinos da terra, estaba condenado a perdelo todo coa morte: moito máis axeitado prepararse para a vida eternal e sen mácula, onde a roda de Fortuna ficará en στάσις, e a alma en έκ-στασις.

Ámbalas dúas son obras moi encomiábeis; a da colección Conciencia é pequena e moi asequíbel, malia o contido científico; o poema medieval vese dificultado pola linguaxe, pola extensión (máis de 2500 estrofas, arredor de 10000 versos, sen pausas temáticas ou capítulos) e pola natureza tan 'outra' do mundo e do imaxinario feudal que representa, mais paga a pena seguir as súas liñas ata o final.

segunda-feira, dezembro 19, 2016

MOOCs - pobreza absoluta

Uns meses atrás falábavos da miña experimentación cos cursos online, os MOOCs (Massive Open Online Courses). Chegado o intre de avaliar, só podo dicir que a experiencia foi enormemente decepcionante, e que estes cousiños, 'sombras andantes, actores malos' están a anos luz de substituír (ou incluso, de meramente acompañar) á ensinanza universitaria regrada.

E non pensedes que disfruto facendo de 'cenizo' dixital. De feito, emprego con gusto tecnoloxías educativas no meu traballo cotián (agora, especialmente, edmodo), e sei darlle creto a quen o merece (a estupenda Khan Academy, por exemplo, da que tamén temos falado). Pero o caso é que os MOOCs son unha cousa tan paupérrima que un non sabe por onde comezar a criticalos...

Un primeiro aspecto sería, quizaves, os materiais. En ningún dos cursos que mirei en Coursera, Stanford ou California, os materiais eran de boa calidade. O método MOOC parece consistir en inserir videos breves, para non aburrir (menos de 4 minutos) con contidos moi esquemáticos. Eses contidos están moito (pero moito) mellor explicados en calquera manual sobre a materia que un pode mercar ou descargar, co que a única 'ganancia' que representan é, para os mitómanos da imaxe, que son videos.

Mais o peor está por chegar; logo de ver os videos, hai uns tests da autoavaliación misérrimos para practicar os contidos. Os tests son claramente insuficientes para avaliar nada, e compleméntanse con actividades de 'comentario breve' que serán avaliados... por outros estudantes! Podo entender a lóxica que leva a isto (corrixir e ler exercicios é moi time-consuming, e os ofertadores de cursos gratuitos non van a contratar a xente para que fagan ese traballo), mais esa lóxica non fai a estes cursos menos inútiles do que son.

Por outra banda, estes cursos non xeran ningún tipo de certificado que teña valor ou recoñecemento en ningures (nen a nivel universitario, como créditos de libre configuración, nen laboral), o que fai tanto máis sorprendente que se pretenda cobrar por eles (algo que Coursera tenta dende o comezo do ano en curso, en que xa nen sequera permite autocorrixir os exercicios de moitos cursos sen pasar por un previo 'pago').

Por todo o exposto, e a día de hoxe, os MOOCs son, ao meu ver, un puro lixo ao que non paga a pena prestarlle a mínima atención. Quen queira aprender cousas novas faría ben collendo uns bos manuais e estudándoos, ou plantexándose a ensinanza universitaria a distancia. Quizaves nun futuro moi, moi distante, as universidades acaben facendo mini-cursos dixitais de calidade e con recoñecemento; mais a teor das patéticas mostras dispoñíbeis, ese día está máis aló deste horizonte que se albisca.

quinta-feira, dezembro 08, 2016

Cabreo

Ben sei que Marc Fumaroli é un grande retórico e un gran historiador (o ano pasado publicouse en español por Acantilado a súa deliciosa Cuando Europa hablaba francés, de recomendábel lectura); do mesmo xeito sei que os cortes de edición en videos e entrevistas poden acabar transmitindo unha imaxe distorsionada e interesada das opinións dun; todo o cal non quita para que me poña de moi mal humor este pequeno video de Stephen Fry encol dos immortels e a Academia Francesa.


No que parece unha parodia do habitual estereotipo sobre os franceses como arrogantes odiosos e hipócritas, namorados da súa pasada grandeur, escoito estupefacto ao presidente da academia laiándose da invasión cosmopolita e globalizadora do inglés ("globish") ao tempo que despreza as línguas territoriais de república como 'pouca cousa' que pagaba a pena perder a cambio de participar na 'conversa superior' en francés.

Son cousas como estas as que alimentan a miña coñecida fogueira francófoba e a miña resistencia a aprender o seu idioma, a sentir que o mellor pago que se lles pode facer a estes imperialistas fracasados é colaborar activamente pola irrelevancia desa ferramenta lingüística da que se amosan tan compracentes...