O Vernero que foi - Novembro '07

Recén (bi)licenciado, o mantedor navegaba nos primeiros días de novembro polo mundo post-ensinanza regrada, buscando ás apalpadelas a terra firme dun posto de traballo na docencia de historia e na educación secundaria. A tal fín apuntárase a unha academia e comezaba a debullar temas e a deseñar programacións.

Porén, os lazos do pasado aínda seguían fortes, reforzados polo acudir a Compostela para as sesións da academia; logo aproveitaba para ver aos amigos (e á Doncela de Xenxibre) e proseguir coas rutinas culturais herdadas, algo dificultadas pola ausencia de moitos compañeiros de viaxe. Leo que Mr. Pet xantaba comigo, e nunha inversión de reloxo de area, tócalle agora lidiar por primeira volta cos hercúleos traballos dos exames públicos.

Relendo ao eu do pasado, chámanme a atención (e contúrbanme non pouco) as miñas 'entradas políticas': malia que xa me consideraba daquela un posmarxista confuso, o certo é que se transluce moi pouco nos ditirambos que lle cantaba ao modelo bolivariano, ou aos ecos da Revolución de Outubro. Seguindo unha certa lei do péndulo, o Vernero daquela ficaría pampo ante moitas das cavilacións e simpatías do Vernero de agora, máis própias da 'Cova Céltiga' coa que se xuntaba a comezos do segundo milenio (a alma kármica de Vicente Risco presente), mais tamén o Zacarías pasara do Báltico ao Mediterráneo, de profesor luterano a poverello de Asís.

Maior continuidade albisco no meu descubrimento dos videos de youtube, que de seren un anexo marxinal pasaron a día de hoxe ao case exclusivo produto audio-visual que consumo, a anos luz do televexo ou dos cinemas; as canles ás que estou suscrito (PBS Spacetime, Numberphile, Vsauce, Mathologer, NativLang, Tibees, Lyndybeige, Geoff Cooper, Welch Labs, Socratica, serpentza, bowlesrek...) rubiron exponencialmente nos últimos tempos, e son tantas e tan variadas -matemáticas, línguas, física, contidos educativos, museos, humor- que só listalas (xa non digamos manterme ao día de todas) comeza a semellar labor non menos senlleira que a de superar oposicións...

Libros do Mes

The Darkening Age de Catherine Nixey [E]

Decline and Fall of the Roman Empire de Edward Gibbon , tomo 1 [R]

*Shih-ching de Ezra Pound (tr.)

*The Book of Songs, de Confucio (ed.) e Waley (tr.) [R]

*The Routledge Encyclopedia of Language Teaching and Learning de Michael Byram (ed.) [E]

*The Princeton Companion to Mathematics de Timothy Gowers (ed.)

Adversus Indagatores

Leo no xornal por segundo día consecutivo os laios dos investigadores sobre as escasas posibilidades laborais que teñen na península e nas universidades, malia contar con expedientes moi meritorios e premios de fín de carreira. Porén, e aínda sentindo simpatía polo seu predicamento, hai alomenos catro cousas no seu argumentario que me resultan criticábeis ou, aínda diría máis, evidencia dunha certa inmadurez e do que os anglosaxóns, en verba de difícil tradución, chaman entitlement.

1) Unha idea principal que transmiten estas entrevistas é a de que estes alumnos esforzáronse moito nos estudos e polo tanto, agora merecen a súa recompensa social (na forma, imaxino, dun contrato laboral ben pagado e próximo aos seus domicilios). Pero o caso é que o estudo é o seu propio premio: aos nenos pequenos dánselles agasallos cando conseguen resultados nos estudos -o clásico método pavloviano do estímulo/recompensa que serve para crear hábitos bos e útiles- mais un pensaría que estes recursos deixarían de seren necesarios en adultos maduros. O galardón ao estudo intensivo e ás boas notas é ter aprendido moito, e a satisfacción de ter rendido por riba dos teus límites e dos teus compañeiros.

2) Relacionado co anterior hai o laio de sentírense enganados polos seus pais, aos que acusan de terlles feito falsas promesas: 'estúdate e esfórzate e conseguirás un bo traballo'. Novamente, é un argumento que me sorprende polo seu infantilismo: máis alá dos muros da gardería ou da escola, no mundo real, as cousas non veñen dadas automáticamente. O anterior consello paterno é un bo consello: estatísticamente sería doado demostrar que as persoas máis traballadoras e disciplinadas, as que interiorizan a disciplina e o retraso na gratificación, soen ser aquelas que conseguen os seus obxectivos (vitais, non só laborais) en maior grado. Certamente, o diaño está nos detalles, e nese 'soen'; pero é que a vida non ven con garantías, coma os electrodomésticos, e moitas veces é inxusta.

3) E pasando da reclamación aos pais, pasamos á de papá Estado, mediante a demanda de maiores investimentos en investigación, creación de prazas en universidades, ofertas de emprego público... Presumo que os investigadores son xente formada, e son conscientes de que os recursos (incluso os da administración!) non son ilimitados, que o que se emprega nunhas cousas non se emprega noutras; asemade saberán que aínda estamos a sufrir as consecuencias da maior crise económica mundial dende o crac do 1929, e que no caso peninsular, a inversión en investigación e desenrolo da empresa privada (onde noutros países consegue recalar un número non neglixente de investigadores) é testemuñal; tamén deberan ser conscientes de que en ningures toparán hoxe en día a Terra Prometida ou o País de Jauja. En países moito máis prósperos ca o noso os investigadores e doutorandos viven en condicións non moito mellores nen menos precarias (para maior detalle, anque dentro dunha vea humorística, recomendo a páxina de PhD Comics).

4) Como ben saberán os lectores, son persoa de humanidades, e aprezo moi xenuinamente a estas; tamén asumín os riscos, cando as estudei, das escasas perspectivas laborais dignas destes eidos do saber, agás cando se aproba unha oposición e se accede ao mandarinato en calquera das súas variedades. Dígoo porque de 'brillantes expedientes' e premios fín de carreira agárdase que non sexan ignorantes tampouco destas realidades e que sexan o suficientemente responsábeis para apandar coas consecuencias das súas decisións: todos os saberes son meritorios, todos teñen as súas dificultades, mais cando un agarda gañarse a vida (e a poder ser, cómodamente e perto da casa) con eles, hai escollas moi arriscadas; incluso apostando sobre seguro, nunca teremos garantías (vólvase ao punto 2), sobretodo de evitar ter que movernos polo mundo adiante para rematar 'traballando do noso'. 

Pulcher, sed non utilis

"A psicoloxía educativa moderna descubriu a existencia dunha dobre falacia na crenza tradicional encol do valor formativo do latín en sí e do método gramatical coma un xeito de entrenamento mental, especialmente cando chegou a entender mellor o concepto de 'transferencia do entrenamento'. O latín non ten un valor especial para a disciplina mental. A raíz desta crenza topámola nos libros de texto usados durante tantas décadas por estes profesores. Eis a razón principal do perpetuamento dunha crenza que, a día de hoxe, aparece claramente contraria á ciencia e ao sentido común. Os compiladores de libros de texto do século dezanove tiñan coma obxectivo principal o de codificar as línguas estranxeiras en regras estáticas de morfoloxía e sintaxe, explicar e conseguir a memorización das ditas regras. O traballo oral reducíase ao mínimo absoluto, mentres que unha presada de exercicios escritos, construídos ao chou, viñan como apéndice ás regras".  

Na 'Routledge Encyclopedia of Language Teaching and Learning', px. 264-265