segunda-feira, agosto 31, 2020

Libros do Mes

Poema de Fernán González de John Lihani (ed.)

*Hasta que el álgebra os separe de Javier Fresán

*Lenguaje matemático, conjuntos y números de Miguel Delgado e Mª José Muñoz

*Deep Down Things: The Breathtaking Beauty of Particle Physics de Bruce A. Schumm [E]

*The Princeton Companion to Mathematics de Timothy Gowers (ed.)

domingo, agosto 30, 2020

O Vernero que foi - Agosto '09

No verán do 2009 ficaba aínda moi lonxe este futuro noso de ciencia ficción (inimaxinábel e algo distópico) no que a epidemias se refire. Os movementos non se vían coutados, e da man e salvaxe compaña de Ramón Blanco e Manuel López, varias eran as visitas que facíamos: á Pedra da Serpe, en Corme, a Lugo ou ao salón do cómic en Coruña. Éste último era un ritual de agosto que xa leva uns cantos aniños en stand-by, dado o desinterese parcial de ámbolos dous amigos meus na novena arte e a aparición de responsabilidades familiares das que antes carecíamos; agardo que retomemos este ciclo no futuro, xa que serve de excusa para botarmos uns días xuntos de paseo e conversa.

Aproveitaba eses días de canícula, logo de rematar o máster do universo e o congreso de Urbes Europaeae, para ir pulindo o texto da miña ponencia e completalo coas lecturas pertinentes arredor das cidades posmodernas como maquinarias de simulación e falsidade e do seu reflexo en textos académicos e literarios. Entre as referencias que vexo aos libros de agosto aparecen estes tres: War in the Age of Intelligent Machines de Manuel de Landa, El cibermundo, la política de lo peor de Paul Virilio e Technopoly de Neil Postman. Do mesmo xeito que algúns volumes soen deixar certa pegada nas mentes, non é o caso destes tres, dos que só lembro que en común constituían un anti-ditirambo ás utopías tecnolóxicas do noso presente. Máis forte é a lembranza do libriño de haikus de Masaoka Shiki que cito (penso que un azul, de Hiperión, emprestado por Ramón), anque tamén sería incapaz de concretizar haikus e imaxes, agás quizaves a da beleza das peonias contrastando co aguniar tísico do poeta que describía nas súas derradeiras horas e versos neste mundo, levado non pola nosa recente praga do século XXI, senón pola do XIX, o que me fai pensar no sorprendente (e deprimente) da vixencia actual da Tuberculose nos países do terceiro mundo, cando se trata dunha enfermidade que poderíamos tratar e (quizaves) erradicar.

sexta-feira, agosto 21, 2020

Making progress - unit 3

Cando por diferentes motivos, alá por decembro do ano pasado, aparquei o traballo no volume de Lenguaje Matemático, Conjuntos y Números, conseguira chegar, sen rematalo, ao tema 3, o segundo dos adicados a Teoría de Conxuntos, e que agora sí puiden rematar, xunto cos exercicios de final de unidade. O material básicamente divídise en dous apartados, que explican relacións entre conxuntos e aplicacións entre conxuntos.

Unha relación ven a ser unha conexión dos elementos dun conxunto A cos dun conxunto B (onde este conxunto B pode ser o A do que se partía), que se pode visualizar ben coma pares (x,y) -onde x pertence a A e y a B)- ou como 'flechas' (o elemento x 'lévanos' ou 'transfórmase' no elemento y). Explícanse varias propiedades que poden ter as relacións (reflexiva, simétrica, antisométrica, transitiva), e defínense relacións 'especiais' que teñen varias destas propiedades, a saber:

-Relacións de equivalencia (as que son reflexivas, simétricas e transitivas)
-Relacións de orde (as que son reflexivas, antisimétricas e transitivas)

Logo explícanse características de cada un destes tipos de relacións, e de conxuntos que as teñen.

A segunda parte (que é a que lera por enriba e non entendera ben a primeira volta) está adicada ás aplicacións, que son un tipo de relacións, anque engadindo unha restricción: para que unha relación sexa unha aplicación, os elementos x do conxunto A teñen que emparellarse cun (e con só un) elemento do conxunto B. Trasladándoo a unha imaxe visual doada de entender, de cada elemento de A ten que saír unha (e só unha) flecha. Non poden quedar elementos sen flecha, nen elementos que 'disparen' máis dunha flecha:


Do mesmo xeito que coas relacións, as aplicacións tamén entran dentro de varias clases: poden ser inxectivas (cada elemento x de A ten que mapear a un elemento distinto de B), sobrexectivas (tódolos elementos de B teñen que ser mapeados por algún(s) elemento(s) de A) e bixectivas (son as dúas cousas á vez).

No que atinxe aos exercicios, foron dunha dificultade variábel, anque relativamente alta. Quitando despistes propios e problemas de interpretación, os únicos que me deron problemas foron o 11 e o 20. No 11, dadas unhas relacións alxebraicas, había que determinan qué propiedades tiñan e se, xa que logo, eran de orde ou de equivalencia. As primeiras sobretodo requerían ter moito tento e pensar moi profundamente. No 20 traballábanse con composicións de aplicacións, onde fas unha aplicación e logo outra - por exemplo, (g ∘ f ), onde primeiro fas f, levando elementos do conxunto A ao conxunto B, e logo fas g, levando elementos do conxunto B ao conxunto C), e tiñas que demostrar que, partindo, por exemplo, de que (g ∘ f ) era inxectiva (ou sobrexectiva), qué se podía saber de f e/ou de g.

No seguinte capítulo deixamos por fín atrás os conxuntos e pasamos aos rudimentos da álxebra como se entende a nivel universitario (xa non como resolución de ecuacións e despexe de incógnitas, senón como propiedades abstractas de obxectos alxebraicos coma grupos, aneis e corpos), anque non saímos de todo dos conxuntos, xa que estas estruturas son básicamente conxuntos cunha serie de 'restriccións' baseadas precisamente nesas aplicacións e relacións que estivemos a ver na presente entrada.

domingo, agosto 09, 2020

Rompe!

Mañá estaremos na presentación dun gran libro de Manuel López Rodríguez en Compostela. Se queredes saber o que é bo, non deixedes de asistir!


quarta-feira, agosto 05, 2020

Back to square 2

Levoume máis tempo do que desexaría poder reanudar os exercicios e o estudo do libro de Lenguaje Matemático, Conjuntos y Números. O tema 2 é o primeiro dun par centrado na Teoría Cantoriana dos conxuntos: definición, operacións, produto cartesián, etc... A lóxica válida para proposicións que víamos no capítulo anterior espándese agora á lóxica de predicados, que permite facer proposicións sobre tódolos elementos dun conxunto de partida. Explícanse operacións que se visualizan moi ben cos diagramas de Venn, coma a unión (∪), a disxunción (∩), a diferenza (\), a diferenza simétrica (Δ) e o complementario (Ac).  Tamén entraron os 'cuantificadores': existe (∃) e 'para todo' (∀). Moitos dos exercicios do libro de texto (e desta tanda había 25!) eran 'computacións' algo farragosas para simplificar e comprobar igualdades de expresións empregando estes conectores.

Nalgúns exercicios custábame entender polo enunciado qué é o que se pedía, anque unha vez comprobado, non era excesivamente difícil facelos. Algún erro tiven de despiste (coma en 17, esquecéndome de que o valor de x viña dado no propio enunciado); nalgún caso, a miña intuición estivo máis acertada do que o meu cálculo (coma no 12, onde se descubre que o complementario da Unión de conxuntos A(i) é a Intersección de conxuntos do complementario de A(i).

Agardemos avance máis rápido no tema 3, que é ata onde chegara (sen rematalo?) moitos meses atrás.

sábado, agosto 01, 2020