A Modest Commentary (e 2)

Paso a comentar as modificacións na proposta de temario da sección de Historia, co que dou por soterrada esta parella de entradas sobre opos que seguramente só interesan a un público moi reducido...

A Historia sempre foi a nena bonita das tres disciplinas que se dan cita para a oposición ao corpo de ensinanza en secundaria de Xeografía e Historia (e Arte...). No vello temario, os seus temas específicos sumaban 34 (o que sumaba o 47.22%). É unha tendencia que prosegue e se consolida na proposta de reforma, que engade 7 novos temas para a area, dando un total de 42 (levando o porcentaxe ao 51.85%, algo máis da metade). De xeito aproximado, podemos dicir que por cada tema de Arte toparemos 2 de Xeografía e 4 de Historia.

Pasemos aos cambios concretos que se produciron: supresións, modificacións e engadidos:

Temas eliminados

-o 21, "Grandes liñas de investigación histórica nos séculos XIX e XX". É unha supresión que segue unha tendencia xeral a eliminar ou reducir os temas de metodoloxía, historia e atributos da disciplina, como xa vimos (arte quedou sen o seu, xeografía mesturou os dous que tiña). Engádese ao tema anterior, de metodoloxía histórica, unha coletilla de 'novas liñas de investigación' que translada contidos deste tema para alá.

-o 30, "A Formación das monarquías feudais na Europa Occidental. A orixe dos estados modernos". Neste caso, supoño que decidiron eliminar temas moi 'teóricos' de historia e/ou afastados da praxe docente, e considerarían que este era moi 'abstracto'. No seu canto aparece un de Historia da Baixa Idade Media, que nalgúns aspectos (só algúns) toca contidos semellantes. É unha mágoa, porque era un tema interesante, e caeu nas últimas oposicións da materia.

-o 37 "O debate historiográfico sobre a Revolución Francesa". Era estraño que o temario contase cun tema 'de historiografía', ao tempo que non había ningún sobre os feitos históricos da Revolución Francesa. Parte da homoxeneización (tocar tódolos grandes momentos, xa sexa a nivel español ou internacional). Para mín era un tema simpático, dada a enorme cantidade de historiografía marxista no debate...

-o 43, "Pensamento político e económico no século XIX". Supoño que preferían ter temas máis 'concretos'. O pensamento burgués quedou sen defensores, e o obreirista pasa a un novo tema sobre a sociedade industrial e as ideoloxías obreiras.

-o 45, "As transformacións do Estremo Oriente dende 1886 a 1949". Esta caeu da man dunha occidentalización e europeización clara do temario, o cal é unha vergoña (era o único tema extraeuropeo). Certo é, nembargantes, que constituía unha mostra aillada.

-o 46, "Os Estados balcánicos no século XX". Ídem co anterior, xa que o leste de Europa é para os nosos plans de estudo coma se non fose Europa... Parece que xa calou o ruxe-ruxe xugoslavo, ou que se ve como un 'mal exemplo' para estudar.

Temas modificados de xeito significativo

Houbo moitas modificacións, a maioría estéticas (mudar algo o nome do título), ou baseadas en engadir unha exemplificación 'española' do tema. Entre as máis relevantes doutro signo están:

-o 23, "Do neolítico ás sociedades urbanas do Próximo Oriente. Fontes arqueolóxicas" (novo, 25). Este era un tema cun título ambivalente, que se prestaba á confusión. Chegaba 'ata' as sociedades urbanas de Oriente (e polo tanto, incluía ou excluía falar de Sumerios, Acadios, Babilonios e faraóns?). Agora tornouse algo máis claro con engadido, tras dous puntos, de "Mesopotamia e Exipto", anque isto alongue o tema de mala maneira, e obrige a reducir moitísimo na explicación do neolítico (alomenos, polos meus apuntamentos).

-o 34, "Conquista, colonización e administración da América Hispánica" (novo, 45). Se non se trata dun erro de impresión, a nova versión redúcese aos séculos XVI e XVII (o vello, ata o XVIII), eliminándose o importante e extenso apartado das reformas borbónicas e os novos virreinatos nas colonias.

-o 48, "Fascismo e neofascismo: caracteres e circunstancias en que se desenrolan" (novo, 67). O seu novo sosias é máis amplo, e baixo a etiqueta do 'Totalitarismo de entreguerras', inclúe reflexionar aquí sobre o modelo soviético, xunto co nazi-fascista. Nunca me gustou a etiqueta académica de 'Totalitarismo'. Considéroa demasiado interesada e viciada, ideolóxicamente.

Temas engadidos

A maioría destes son 'desdobles' de temas anteriores (nalgúns casos, dada a extensión destes, resulta lóxico e agradecido), pero tamén hai bastantes incorporacións...

-o 27, "A civilización grega dende as orixes ata a época helenística". É unha das múltiples escisións dun vello e amplo tema sobre 'A civilización grecolatina'.

-o 29 (Roma: a construción dun Imperio, o proceso de romanización) e o 30 (Crise e división do Imperio Romano), os dous novos temas sobre a antigüidade latina.

-o 32, "Orixes e evolución das relixións do Libro: Xudaísmo, Cristianismo e Islam". Tema totalmente novo, quizaves para exemplificar a 'historia das relixións'.

-o 39, "A Baixa Idade Media en Europa: Evolución económica, social política e cultural". Botábase en falta, xa que anque non tivese un equivalente para a Alta Idade Media, esta última xa topaba distribuídos algúns dos seus contidos noutros temas do temario.

-o 46, "O século XVII: Defensa da Hexemonía e Ocaso dos Austrias Hispánicos". Este novo tema vense a engadir e a expandir outro que xa había, e que continúa, baixo o título de 'A monarquía hispánica baixo os Austrias', e que agora por lóxica hase de cinguir ao século XVI...

-o 48, "O equilibrio europeo do século XVIII: os tratados de Utrecht e Rastadt". Tema totalmente novo que engade algo de historia política e internacional ao citado século, que estaba algo orfo diso...

-Un desdobre salomónico do vello tema 36 da lugar a dous novos: o 50 (Medre económico, estructuras e mentalidades sociais na Europa do século XVIII) e o 51 (As transformacións políticas e económicas na España do S. XVIII). É unha bipartición lóxica, e o mesturado antigo destes dous temas tan diversos non tiña razón de ser, agás limitar os temas.

-o 59, "A sociedade industrial, formación e ideoloxías do movemento obreiro". Un erro tipográfico na páxina da ANPE titúlao en realidade 'sociedade pos-industrial', mais vese que resulta prematuro neste tema. É novo, anque unha parte é un desglose dun dos temas suprimidos, e está ben...

-o 60, "O sistema de Estados europeos en tempos do chanceler Otto Von Bismarck". Historia política da segunda metade do XIX, que non había...

-o 63, "A España da Restauración, 1875 - 1931". Parte do aumento dos temas 'de España'. Pensade que o último que se daba disto era 'a construcción do estado liberal', do que a Restauración era un esquencido apéndice.

-outro desdobre dase a partir do vello tema 47, que metía no mesmo saco a I Guerra Mundial e o periodo ata a crise do 29. Agora temos o 64 (A Primeira Guerra Mundial e as relacións internacionais no período de entreguerras) e o 66 (A crise de 1929. Consecuencias mundiais. Políticas de recuperación) no seu lugar.

-o 70, "A II Guerra Mundial. Causas, desenrolo e repercusións". É un tema de nova creación e que cubre este momento histórico clave, apenas albiscado nun dos vellos temas (que segue no temario) coas súas consecuencias e a Guerra Fría.