O Vernero que foi - Febreiro '09

Botando a ollada atrás, o que máis me chama a atención das entradas do mes da Lupercalia é o meu interese por intelectuais en estremos opostos do arco cromático da política: o doutor Goebbels e Nikolai Bukharin. Deixando de lado o moito que os separa, mesmamente na relevancia e valía especulativa -o alemán é un pigmeo a carón do ruso-, sospeito que o elo que os une no meu maxín, daquela e agora, é a súa voluntaria suspensión da racionalidade perante a Causa e o Grande Líder. Éste é un pecado, unha trahison des clercs, á que son moi dadas as persoas da intelligentsia (o que vos escreve estas liñas estivo nesa poza de cheo). Facendo unha interpretación psicoanálitica (unha pseudociencia na que, polo demais, descreo cordialmente), diría que no fragmentado e incerto mundo da Modernidade, moitos pensadores botaban (botamos!) de menos un asideiro firme que permita construír un fortín contra as relatividades e as dúbidas: These fragments have I shored against my ruins, ou quizaves pensemos nun estadio mental de non-superación daquel mundo reconfortante da infancia onde as cousas son brancas e negras, e os problemas complexos teñen solucións doadas. Sospeito que a maioría dos adultos non espertan deste soño dogmático, e os escritores e filósofos non son tampouco excepción.

Na lealdade ata o derradeiro intre do coxo de Rheydt, ou no sacrificio pola causa do Rubashov de Koestler (trasunto apenas velado do 'fillo predilecto do partido') hai unha luz de nobreza, mais tal luminaria encaixa mal coa vileza dos patróns polos que se sacrifican: o pintor de brocha gorda e o caucasiano do Kremlin respectivamente. Moito mellor neste senso a ofrenda corporal dos mártires cristiáns, que alomenos agardaban recompensa de eternidade no alén e haxiografías e mosaicos dourados desta beira do Leteo. O Moloch totalitario moderno non só devora aos seus fillos, senón que, coma ben reflexionaba Orwell, busca destruír toda traza da súa existencia, e facelos morrer coma bos conversos que aplauden gorentosamente a súa propia eliminación.

Naqueles días ofrecía tamén recompensa de orellas ao que satisfixeran certo meme larpeiro. Penso que non se fixo o pago pertinente, ou sexa que se o gañador/a aínda len estas liñas, están a tempo de reclamar os intereses. Eis unha mostra que fixemos un par de semanas atrás.

Libros do Mes

The Dream Cycle of H. P. Lovecraft de H. P. Lovecraft [E]

How to be a Conservative de Roger Scruton [E]

Zuo Tradition, volume three de Stephen Durrant et al.

* The I-li (vol. 2) de  John Steele (tr.) [E]

*The Great Conversation de Robert M. Hutchins

*The Practice of English Language Teaching de Jeremy Harmer

*Greek Iambic Poetry de Douglas E. Gerber

*The History and Art of Chinese Seals de Sun Weizu

The Fungibility of the Past

Lín estes días un artigo (María Khayutina, 'Western "Capitals" of the Western Zhou Dynasty: Historical Reality and Its Reflections Until the Time of Sima Qian) que me fai cavilar no sinxelo que é esquencer e manipular o pasado en sociedades anteriores á nosa. A esencia do artigo ven a ser que na memoria das xentes da dinastía Zhou Oriental (770-256 A.C.) esluiu algo tan esencial como a lembranza das capitais do Imperio no periodo inmediatamente anterior (e baixo a mesma dinastía) de Zhou Occidental (1045-771 A.C.). Para que vos fagades unha idea, é coma se na Idade Media, os Bizantinos 'esquecesen' que Roma fora a primeira cabeza do Imperio, e pensasen que os Emperadores sempre reinaran dende Constantinopla.

Porén, neste caso non se trata soamente de desmemoria e desleixo: o artigo explica cómo os intereses de diferentes grupos (os reises, sensíbeis a minimizar a derrota e humillación que sufriran diante dos bárbaros en 770, coa perda do oeste e as capitais e a conseguinte debilidade do seu poder; os aristócratas da capital do leste, Luoyi, que non querían teren que compartir terras e privilexios cos exiliados do oeste, e preferían sustentar a ficción de que 'a capital sempre estivo eiquí') levaron primeiro ao silenciamento e logo ao esquecemento de que os monarcas de Zhou tiveran en tempos pretéritos pazos e centros en Qi, Feng e Hao, e reinaran durante séculos no territorio 'dentro dos desfiladeiros'. Mais a pervivencia dalgunhas referencias marxinais en textos clásicos e de certa memoria rexional no territorio orixinario axudarían, moitos anos despois, ao meu moi admirado Gran Historiador Sima Qian a 'redescubrir' e defender polémicamente a verdade sobre ese País Estraño que é O Que Foi.

Non só estraño, senón evanescente, o pasado existe tan só na memoria das xentes, nos seus restos (pedras, textos...) e na continuidade de costumes, de asentamentos e de prácticas que tecen o elo entre os que viñeron antes e os que viven agora. Mais en sociedades de moito peso da oralidade e do consuetudinario, non é estraño que o fío se torza e se trence de novo, axeitándoo ás necesidades (e aos prexuízos) do presente. Isto podémolo ver como unha caída, un fracaso ou un falseamento, pero é precisamente no que consiste manter unha Tradición viva: o continuo relear entre o Vello e Novo no que algunhas cousas seguen -Esquilo, Shakespeare ou Cervantes-, outras modifícanse, adáptanse, reinterprétanse a teor das esixencias dos vivos -as leis, as monarquías, as interpretacións relixiosas; Paulo de Tarso refacendo o Cristianismo para o mundo helenístico- e outras desaparecen, obsolescentes ou infortunadas, nas areas do tempo -a crenza e culto aos Olímpicos, ou a maioría dos poemas de Safo-. Porque o conservadurismo ben entendido non vai de manter un pasado impoluto e inmutábel baixo unha vitrina de groso cristal, coma as momias embalsamadas de Ramsés II, Mao e Lenin, senón en renovar o diálogo e manter a conversa entre o que fomos, o que somos e o que seremos.

Shopping Basket

Heart-rending