Dende que teño memoria, é un pintor que sempre me gorentou moito. E cando era máis novo, non é só que me gustase: é que representaba para mín o modelo ideal do artista. Daquela estaba moi influído polas ideas sobre arte da Xeración Nós, e Chagall encarnaba físicamente para mín o proxecto, a ansiada fusión, da que sempre andan a parolar Castelao, Otero e Risco entre o raibosamente nacional (no seu caso, a cultura yiddish do leste de Europa, que para mín colleu corpo e vida a través dos seus cadros e das novelas e relatos de Bashevis Singer) e o cosmopolitismo e a vangarda (Chagall foi dos inquilinos de Montparnasse e dos cafés parisiéns, amigo e co-artista de xente coma Apollinaire, Léger e Delaunay). Xa sabedes, 'Galicia, célula de universalidade'...
Visto en perspectiva, o artista de
Vitebsk tiña moitos outros tesouros e xoguetiños cos que engaiolarme. A intensísima e atraínte cor das súas pinturas resultábame moi seductora (niso non sei se o inflúe máis o fauvismo ou a tradición dos
lubok e dos iconos). As súas composicións soen ter un forte compoñente narrativo (coma '
o soldado bebe'), simbólico e lírico, o que fai que resulten máis atractivas para un lector impenitente e textocéntrico coma mín (cos tics que iso xenera e que transladamos ao consumo das outras artes). Poderíase dicir que fai poemas con imaxes (ao revés que os
imagists anglosaxóns, que facían imaxes con poemas), nas que sobre o telón de fondo dunha cidade rusa nevada aparecen
violinistas de cara verde,
vacas voadoras en vermello ou violeta, reloxos, candeeiros para Hannukah ou o Sabbat,
galos e noivas, a torre Eiffel...
Do mesmo xeito que outro dos meus ídolos artisticos primeirizos (
Kandinsky), Chagall colaborou por pouco tempo cos bolcheviques. O goberno nomeárao comisario de arte para a súa rexión natal, onde fundou escola e decorou os tellados das casas coas súas vacas e violinistas de múltiples cores. Moi cedo chocou coa hostilidade dos novos vangardistas (Malevich, Lissitsky) do
UNOVIS ('Campións do Arte Novo') e marchou para Francia, onde densenrolaría boa parte da súa producción serodia, entre a que destacar os frescos na
Ópera, en París, ou certas vidreiras para a
ONU e para a Sinagoga do centro médico
Hassadah, en Xerusalén. Estas últimas lémbrame moito a algunhas das cartas do Tarot de Aleister Crowley...
