Minireseñas e algo máis

Á espera dos días de ocio de Febreiro para despachar traballos pendentes e sumerxirme en lecturas selectivas, meto unhas liñas breves que antecedan ás reflexións xudeas do Mantedor, alén doutra peza de escritura para ela, 'the' woman como diría Sherlock Holmes, e que escribirei en breve. Seguindo o formato narcisista das miñas reseñas, falarei brevemente da 'Virtual Community' de Howard Rheingold e do 'Cyberspace: first steps' de Michael Benedikt (ed.), para rematar cun anuncio e cun chisco de dozura oriental...

O primeiro foi unha grata sorpresa, xa que sobrepasou as espectativas. Rheingold foi un dos primeiros gurús da comunidade virtual, cando a Rede aínda se chamaba Arpanet e tiña acceso restrinxido, aínda nos EEUU. O seu libro funciona como unha divertida introducción á Prehistoria de Internet (dende mediados dos anos 60 ata 1993), o que de por sí non deixa de ter interese para aqueles que descubrimos o ciberespazo non antes de 1998 (nun cibercafé en Irlanda), e que apenas comezamos a habitalo e a visitar con regularidade nos comezos da década do 2000. Mais alén da parte histórica ten interese a parte ético-política: o autor defende con paixón as posibilidades da Rede para formas máis actualizadas de democracia, alén de demostrar mediantes exemplos cómo, dende os comezos, Internet foi herdeira da contracultura dos 60, cuns programadores/hackers que creaban productos de software libre e que buscaban en maior medida que o diñeiro, a creación de espazos e redes sociais de comunidade, e unha Rede por todos e para todos. Certamente, ver a súa óptica dende o 93 en diante -marcada pola mercantilización rampante- fainos algo escépticos coas teses do autor; mais a honestidade intelectual cos discursos críticos que amosa Rheingold xogan ao seu favor, facendo a súa tese, se non compartíbel, alomenos respectábel.

A antoloxía de artigos que compila o arquitecto Michael Benedikt foi, pola contra, unha pequena decepción, malia que non poida falar mal do libro, e algunhas das intervencións sexan certamente lúcidas e visionarias. Nacido das dúas primeiras conferencias sobre Realidade Virtual e Internet que tiveron lugar a finais dos 80/comezos dos 90, 'Cyberpsace: first steps' converteuse nunha obra de referencia sempre citada en posteriores teorizacións sobre o Ciberespazo. O seu maior problema, dende o meu punto de vista (alén da presenza elevada da física e da matemática nos artigos dos arquitectos, que os converten no equivalente das taboíñas cretenses en Lineal A para a miña humanística cabeciña) é o peso que lle concedían daquela, nas visións sobre cómo se ía desenrolar a Rede de Redes, aos temas de Realidade Virtual. Facede memoria, e seguro que lembraredes aquelas aparatosas luvas e cascos, os soños de crear entornos interactivos e inmersivos onde puidésemos pasear e vivir (uns entornos fantaseados en diferente grado por Baudrillard e William Gibson), e que puidesen chegar a esluír a impresión do Real. Toda esa liña profética non se cumpriu, e seguimos apegados ás máis conservadoras interfaces da pantalla e do rato (e por moito tempo, seguramente. O que non quita que un porvir relativamente remoto faga realidade as fantasías que soñaban os teóricos primeiros da cibercultura).

Falabamos antes dun anuncio e unha dozura. O anuncio é a saída, este sábado, do primeiro número dun suplemento cultural e mensual na edición galega do ABC e que coordina e dirixe Ramón Blanco. Ficades emprezados a botarlle un ollo e a perdoar o eco monárquico que esbare polas páxinas alén da separata. A dozura é un poema coreano de Park Hyo-gwan que (xa daquela) evocaba as infindas delicias e marabillas da Doncela de Xenxibre...

Desexaría que o soño no que sentía saudades da miña amada
transmutara en alma de grilo.
e que na noite longa e profunda do outono
entrara o grilo no cuarto da miña amada.
Así pois, quixera espertalo cando durme profundamente,
esquecida de mín.

Liado

Pois iso, que se estes días é certo ando algo escaso de entradas, tamén o é que conto con desculpas convincentes, xa que os traballos do máster e as lecturas atrasadas deixan pouco tempo para fedellar no eido virtual. E cando arrinco uns minutos de lecer, varias ideas pelexan con variada sorte para acadar o estado de entradas...

Como me vexo incapaz de decidir entre elas, de novo recurro ao referendo coma cifrado de escollas. Podería latricar un chisco sobre:

-O cidadán Tipu Sultán, fundador do clube dos Xacobinos e que morreu heroicamente, sable en man, defendendo as ruinas da súa capital contra os odiados invasores ingleses.

-Libros: tanto unha reseña de 'Virtual Communities' de Howard Rheingold coma un anaquiño de 'Cyberspace: First steps', editado por Michael Benedikt.

-Reflexión: Israel e a cuestión nacional: Ontoloxía do Xudaísmo.

-Barroco, alienación, materialismo cultural: Carlos I, 'el-rei mártir' e a antipatía estética de Cromwell e os puritanos.

Xa sabedes. Sen pretender dirixir a opinión dos lectores, non me privo de colar un retrato do Sultán loitador...

Palestina é Palestina

Contemplo con estupor e raiba contida o terrorismo do estado sionista a tecer o seu habitual pano, mortalla, traxedia nas costas de Gaza, a afondar aínda máis na fendendura que separa Palestinos de Israelís dunha posíbel convivencia e resolución de conflictos e de violenzas, engadindo novas datas e nomes a pasados episodios de barbarie...

Aqueles que me coñecen son conscientes do dobremente violenta da situación para mín, xa dentro da subxetividade do Mantedor, dado o estremo e belixerante filosemitismo que me caracteriza. Non hai pobo do mundo polo que sinta a priori máis simpatía e interese que polo xudeu, tradicionalmente perseguido e maltratado, fonte de luminarias en tódolos eidos do saber, gran aprezador das letras e da cultura, e mantedor tenaz das súas tradicións e elementos identitarios fronte a un mar desbocado de adversidades.

Sobre un fondo de música de balas e laios dun pobo martirizado, non deixo de cavilar no feito de que unha da respostas sobre en qué consiste o ser xudeu (podemos debatir sobre esta complexa cuestión se vos apetece), como é a da construcción do estado-nación sionista no antergo territorio de Palestina, remate cun éxito parcial (e tan parcial, en tanto que a maioría dos xudeus do mundo seguen sen seren, e nunca serán Israelís) e cunha derrota maior: un odio terríbel, visceral e irrefrenábel que a violencia sionista está facendo abrollar entre tódalas persoas de ben do mundo. Abandoado de toda defensa moral alén do uso da forza e do sinistro eco dos übermenchen SS e da conquista de espazo vital en Oriente Medio, o Yeretz Israel fíxose digno herdeiro da Sudáfrica do Apartheid, vai convertindo con cada novo día a Terra da Promesa e da Utopía nunha xigatesca cadea estreita para árabes e xudeus. A Xerusalén de Ouro que cantaba Naomi Shemer tornou en Xerusalén de Ferro, pesadelo panóptico de exterminio dos canaanitas e do crecente aillamento e miseria moral dos hebreos.

Anxo Abuín - Escenarios del caos

A cidade posmoderna é unha cidade porosa ou discontinua, coma soubo ver Giandomenico Amendola: "Xa non existen visións ou proxectos totalizadores como a torre, o panorama, a vista a voo de paxaro, o cadro dos paisaxistas ou as imaxes dos pintores renacentistas. A grande metrópole contemporánea escapa á visión global, sustráese á posibilidade de ser apreendida polo individuo" (Améndola, 1997:38). Fálase así da cidade bricolage, ou cidade feble, como sistema indeterminado, anárquico e caótico de signos, de cidade porosa, discontinua, fragmentaria, episódica e incoerente na que o caos e o azar marcan as relacións entre o suxeito e o seu contorno. O lugar como cualidade central foi sustituído polo "non-lugar da metrópole difusa e da cidade inmaterial de redes", máximo expoñente da supramodernidade. Por outra banda, todo fica dominado por un pacto colectivo de simulación, como diría Umberto Eco emulando ao Rousseau de Émile. A cidade tornou escea, e 'ata resulta difícil falar de distorsión da realidade, posto que falta un parámetro de validación ao cal facer referenza" (Améndola, 1997: 85). Coma en Blade Runner, é imposíbel diferenciar ao replicante do humano. Na cidade posmoderna a experiencia cotiá tornou irrecoñecíbel, ameazante e perversa.