quinta-feira, fevereiro 01, 2018

O Testamento de Orfeo: Ramón Blanco

Eis a primeira parte da presentación que lle fixen ao poeta Ramón Blanco por mor da saída do seu último libro, Se pedra na brétema.


“Toparás á esquerda da casa de Hades unha fonte
e ao seu carón, un ciprés branco.
Non te aproximes á fonte!
Toparás outra, procedente da Lagoa da Memoria,
Burbulleando auga fría; hai gardas diante dela
Dí: ‘Son fillo da terra e do ceo estrelado,
Mais a miña raza é celeste. Vós mesmos o sabedes.
Estou reseco de sede e morrendo; concedédeme entón, prestamente,
Da auga fría que flúe da Lagoa da Memoria’.
E eles mesmos permitiránche beber da fonte sagrada.
Daí en diante gobernarás a carón dos outros heroes”.

Estes que acabo de citar non son versos de Ramón Blanco, anque ben poderían selo, ou quizaves un outro prólogo, non chinés, senón grego, de Se pedra na brétema.  Rescatados dunha lámina de ouro batido soterrada nunha tumba de Petelia, en Italia, forman parte dun pequena serie de textos relixiosos e fórmulas para a salvación da alma no Outro Mundo, unha especie de mini-‘Libro dos Mortos’ heleno conectado cos cultos mistéricos de Dioniso e de Orfeo. Bo introito, xa que logo, para a escrita de Ramón Blanco, un noso ao mesmo tempo secular e divino poeta que ten empregado a figura mitolóxica do Cantor que facía chorar ás alimañas e ás pedras e que descendeu aos Infernos para recuperar á súa dona; Ramón Blanco descende novamente, e por terceira vez (logo do Orfeu en soños do 2005 e da Emily on the road de 2012) para rescatar verbas do Sheol, e moldealas na terceira parte do seu Testamento de Orfeo.

O mito do camiño de ida e volta ao reino tenebroso é tan constante no imaxinario colectivo da especie (Izanagi e Izanami no Xapón, Gilgamesh nas historias sumerias, Quetzalcoatl nas mexicanas, Herakles, Teseo ou Eneas no mundo greco-latino, Dante ou San Brandán no noso medioevo ou nos relatos xamánicos de tódalas épocas) que un ten a tentación de retrotraer ás súas orixes á primeira aurora do pensamento relixioso dos humanos; sexa como for, é unha imaxe poderosa que inspirou a numerosos artistas (da palabra, da imaxe, da escultura, da música) ata acubillarse entre “estas paredes enredadeiras de humidade” que son a morada de Ramón Blanco. Dela sae o poeta-cazador dos peixes, racha as paredes do acuario húmido da memoria, e lembrando a pedra e a néboa, tece con elas un novelo de versos para nos deleitar, para nos ensinar, para facernos máis reflexivos, ou máis quizaves máis tristes; dende logo, máis sabios.

Unha posible lectura desta viaxe órfica estriba no rescate da memoria a través da palabra; un rescate que se nos antoxa paradoxal, pois a palabra mesma é fuxidía e fugaz, ave fénix canora que se extingue no momento de producirse; mais a escrita axuda a escaparnos do paradoxo: a tinta, ‘verme de luz’ fai que a palabra e aquilo que a palabra referencia, perdure; non calquera palabra escrita, senón a palabra poética, a palabra precisa, a complexa e fermosa tracería da linguaxe perfecta e artísticamente empregada que traduce e transmuta nun exercicio de alquimia ou nigromancia a brétema difusa do noso existir, do noso pensar, do noso ser, do noso dicir, en pedra sólida, mole imperturbábel, o sólido que non se eslúe no aire, ‘Só as palabras que aguantan o incendio non murchan’. O libro que hoxe temos entre as mans é un ben absoluto: o da vida fronte ao baleiro, a non-existencia, a nada. Arredor dos seus trazos de tinta, a páxina en branco e as marxes amagan a desaparición de todo o que somos, de todo o que fumos, de todo o que seremos. Mais antes de que chegue a noite, se é que chega, a verba vibrará: ‘Entramos na néboa e a linguaxe vaise esfiañando / peixes prata devorando a memoria paciente / mente unha pedra no útero da auga’.

Sem comentários: