Macedonia (V)

Xa levo unha verdadeira dinastía (Antigónida ou Antipátrida, segundo se prefira) deste tipo de entradas 'caixón de xastre'...

Mañán lisco cara París, como xa vos adiantara, para participar no Congreso 'Urbes Europaeae' baixo o epígrafe xeral 'Crise e reconceptualización da cidade - Vangarda e Postvangarda'. Os curiosos téde-lo programa eiquí (ao picar no cartaz ábrese un arquivo pdf coas actividades). A miña parolada (que por causas que non veñen ao caso está mal titulada e posta o día equivocado...) é 'Mapping the Unmappable: Xiro Espacial, Cidade Posmoderna, Cibercidade', unha 'pequena' aproximación (sen ironía, ou alomenos, sen moita ironía; moi longa non é: só 9 folios, anque supoño que terei que recortar ao besta para que encaixe no máximo de 40 minutos que me serán asignados...) a estes tres interesantes conceptos.

Como de costume -xa sei que sodes uns adictos ao laio e crónica de desdichas que vos agasallara dende Tartu- podedes agardar jocosos sainetes que incluirán -presumíbelmente- arlequíns asasinos, aeorportos-liñas de bus-metros-labirintos do Minotauro, un país de anglófobos furibundos que runcharán o fuciño cando me oian pedir orientacións na língua de Shakespeare e outros accidentes inesperados (a caixa sorpresa!). A estrela polo momento promete ser a que eu xa alcumei a 'Comuna Dzherzhinsky' (moi apropiado o da Comuna, estando en París), nunha residencia con habitacións para 4 e 6 persoas. Ben pensado (e comparando tamén con Kiel e con Tartu), os galegos novos vivimos en luxo asiático, nunhas residencias universitarias que son os 'Hoteis Palace' do mundo do aloxamento estudantil.

Mais se macedonizo esta entrada é porque alén de pre-avisarvos dos meus divinos sainetes parisiéns atopo apropiado pararme nunha noticia que acabo de ler: a descoberta, en Bamyan (onde os Budas aqueles que estouparan os Talibáns, e que nun futuro indefinido van ser reconstruídos polo goberno xaponés) das que probábelmente sexan as máis antergas pinturas a óleo do mundo, un seis séculos anteriores ás europeas. Unha noticia cultural e neutra baixo a que se agocha, claro está, todo o discurso do Orientalismo, da nosa misión rescatadora dunha cultura que eses salvaxes nativos non son quen de entender ou de coidar. O Imperialismo cultural que tan ben resumía a cita inicial (tirada do '18 Brumario', de Karl Marx) no libro de Edward Said: "Non poden representarse a sí mesmos; deben ser representados", e que enceta coas 'misións humanitarias', que é para o que agora serven, ao parecer, as forzas armadas do noso estado, poñendo caraveis nos fusís e bombardeando xoguetes e chocolatinas alá pola Gándara (neste caso, a ironía, moita ironía, está marcada; estou a pensar nun textiño de Hobsbawn sobre o Vietnam, anque é algo que deixarei, como a reconstrucción dos Budas, para un futuro indeterminado).

A Morte de Marat

Riscos e Outeiros: Añón

A semana pasada tivemos na Serra de Outes unhas xornadas (as segundas) adicadas a Francisco Añón, e organizadas pola Asociación cívico-cultural 'Terra de Outes' , acubillo de mandaríns e aspirantes na que estou inserido. Entre as distintas conferencias do programa, unha que motivara a miña sorpresa foi aquela na que aparecía eu mesmo coma ponente, sob o título ' O Humor en Francisco Añón', tema no que nen moito menos me consideraba un experto, mais que coa axuda dunha pequena torre de libros, notas, conferencias manuscritas e a inestimábel axuda de Ramón, rematou cunha charla (adiantada, amais, en 3 días por enfermidade dunha das persoas) na que salvei os mobles con bastante dignidade -ao cal non é alleo, coma sospeito, certo aplomo retórico e rodamento que axuda a transmitir a imaxe de que en realidade sabes moito máis do que dis-.
Canto ás demais paroladas, en xeral estiveron bastante ben, anque co problema inevitábel (escaseza de fontes) de tornarse por veces un tanto repetitivas no material que ían glosando. Podemos destacar a de Ramón Blanco, sobre as edicións da obra do poeta de Outes, ou a de Gonzalo Navaza, que leva anos preparando e sen sacar un monumental estudo literario da poesía de Añón que imaxinamos verá a luz algo ano próximo...
O mal tempo impediu, o derradeiro dos días, levar a cabo un roteiro 'polas terras de Añón'. Mais xa que non escalamos riscos e outeiros, permítome colar aquí un Risco (Vicente) e un O(u)te(i)ro (Pedrayo) describindo levemente á lira quebrada e outense do Pre-Rexurdimento...

"A fronte despexada, moi ancha, da que vai recuando o cabelo, que semella levado pra tras por un vento de treboada -o vento de que foi xoguete a vida do gran romántico, do gran viaxeiro, que foi un piuco com' as follas secas que cantou Castor Elices, ánimo incerto, que loita desespradamente co-a sorte, que é o vento qu' axita ises cabelos, botados pra tras, co ise peiteado que n-aquil tempo chamban à la Robespierre, en consonancia co-as ideas do autor do Himno dos povos, o cual amostra tamén un bigore castelarino, com' as sobrecellas... Añón tiña un dermatoesquelete repubricán..."
Vicente Risco

"Paralelamente ô verso bárdico 'Os tempos son chegados' dixo Añón: 'O tempo s' apresura -Querida patrea, escoita -Ise xemido rouco que racha o aire ván'. Chegaba unha realidade pol-o entón, redentora. Añón no seu cerne vate da Terra cantou o progreso. Viña pra esparexar a morna priguiza anterga. Inda deitaban por riba do verdecer dos liños, sombras abafantes de estreituras noxentas".
Ramón Otero Pedrayo

A room of one's own

O cadelo piloto vai para aquel(es/as) que poida descubrir algún dos libros da miña habitación nesta imaxe difuminada (ou, por defecto, a imaxe dalgunha das estampas aínda máis esluídas...).

Cortezas de Faia (3)

O primeiro, un saúdo cariñoso para o noso Moncho, que fai pouco me recriminou docemente pola miña preguiza e abandono ('Que pasa que hai séculos que non estrebellas no blog?') e que anda polos Madriles, coma Francisco Añón. Agardo que non se contaxie cos pestilentes aires capitalinos, un chisco máis fedorentos ca os dos pantanos da lagoa Estinfalia. Mais el é home san -infusíbel ao soplete, inatacábel aos ácidos- polo que ha de saír ben parado.
(Por certo, aledarache saber que o outro día me lembrei de Vicente Risco, anque a pequecha relectura na biblioteca de Filosofía duns anacos de Mitteleuropa fora a causa de que, despois dunhas risas, comezara a babexar raiba contida en espumiñas brancas pola comisura dos beizos...).
O segundo (na liña das entradas ás que intitulei nun pasado recente con este frontis) é glosar algo dos libros e lecturas cos que estou a pelexar por estas datas. Por correo acaban de chegarme tres novos volumes. Un deles é 'Art of Discworld' de Terry Pratchett e Paul Kidby; trátase dunha peza curiosa que se une ao curruncho dos libriños grandes de arte que teño na parte outa da estantería, e que ilustra de xeito maxistral as personaxes do acervo imaxinativo do Gran Terry (non Eagleton, anque este tamén sí que sabe...). Sendo un libro de arte, puiden lelo bastante rápido, amais...
Un dos compañeiros de viaxe do anterior foi a traducción inglesa do Der Untergeher ('O Perdedor'), de Thomas Bernhard, un autor polo que sinto certa simpatía na que non xoga un papel menor o alcume que se gañou a pulso no seu país natal, que o aborrece: Nestbeschmutzer -un que mancha o propio niño-. O cosmopolita desarraigado que agocha en mín trenza un fío eléctrico de solidariedade. Amais, se se mete moito cos Austríacos, ese verdadeiro país do Mal (1), ten que ser bo á forza.
O libro ten unha pinta terríbelmente artesanal e barateira, mais unha rápida ollada ás páxinas interiores garante que me ha de entreter horrores cando teña un chisco máis de tempo. Como de costume, as apariencias enganan...
O terceiro home de papel e tinta é In Theory, de Aijaz Ahmad, unha colección de ensaios marxistóns e rancios que atacarán sen piedade aos defensores da crítica postcolonial. O Ahmad é un profesor roxo de Nova Delhi que se fixera famoso fai uns anos por unha sonada polémica con Edward Said arredor do tema e do concepto de 'Literatura do Terceiro Mundo' (parte da cal foi incluso publicada en galego, na 'Trabe d'Ouro').
En camiño xa debera estar 'Cyber Cities', de M. Christine Boyer, anque os libreiros non me dan respostado á pesquisa de se mo poderían mandar por correo urxente -faríame falla botarlle un ollo para o Congreso de Literatura e Cidade en París ao que vou a ponenciar dentro de poucos días, e dubido que polo correo normal chegue antes de que lisque-. Polo momento, paciencia...

(1) Necesita de verdade explicarse porqué Austria é o País do Mal? Detrás dos valses vieneses e as tortas de chiculate 'satcher' agroma un malvado pobo centroeuropeo que conseguiu convencer a case todo o mundo de que Hitler era alemán, e Beethoven austríaco. Teñen moi bos escritores, iso sí (que incidentalmente, están sempre a botar pestes sobre o país...). De todas maneiras, e para os curiosos, deixo estas tres palabras/xeroglifo: Heldenplatz, Gusen, Waldheim...

Edward W. Soja - Postmodern Geographies

O reto político para a esquerda posmoderna, tal e como o vexo eu, esixe primeiro o recoñecemento e conseguinte interpretación da drástica e con frecuencia confusa cuarta modernización do capitalismo que actualmente está a ter lugar. Cada vez fica máis claro que esta profunda restructuración non pode ser comprendida política e prácticamente co emprego tan só das ferramentas convencionais e as descubertas do moderno Marxismo ou da ciencia social de matriz radical. O cal non significa que esas ferramentas e descubertas teñan que ser abandonadas, como tantos dos que militaban na esquerda moderna apresuraron a facer. Pola contra, deben readaptarse dun xeito flexíbel para afrontar dun xeito máis efectivo o capitalismo contemporáneo, que á súa vez tamén se está a tornar máis flexíbel e a reconstituírse de xeito adaptativo. As políticas posmodernas reaccionarias do Reaganismo e do Thatcherismo, por exemplo, deben ser confrontadas directamente cunha política posmoderna ben informada de resistencia e desmitificación, unha que sexa quen de arrincar o veos enganosamente ideolóxicos que actualmente están a reificar e obscurecer, en novas e diferentes formas, os instrumentais restructurados da explotación de clase, de xénero e de raza, a perda de poder cultural e persoal, e o deterioro medio-ambiental. Por forza non debemos abandonar o debate arredor dos perigos e das posibilidades da posmodernidade, xa que está en xogo o facer tanto da xeografía como da historia.

Mínima

Ben... despois dunha prolongada estadía lonxe do teclado por razóns que non veñen ao caso, será cousa de ir voltando un chisco, e non deixarvos de todo punto abandonados, non?

Máxime cando dentro dunhas semanas me poño camiño a París, no post-ludio daquel congreso de cidades europeas en Kiel que tanto xugo me dou fai agora algo máis dun ano, e do famoso curso de verán Dorpatense. Os graciosos sainetes glosados coa ironía e humor negro cortesía da Casa repetirse han na capital do século XIX (ma non troppo, agardemos...).

Como brevísimo preludio, tivemos o xoves pasado á Doutora Bischoff and her merry men, vestidos de estudantes cansos da Universidade de Paderborn, rematando o camiño de Santiago e escoitándome a mín e a María López Sández (se les isto, felicidades de novo por todo, libro e fillo) parolando sobre a literatura galega. No caso de María, un percorrido xeral. No meu, unha lectura comentada da poesía galega do século XX (paradiando ao Ferrín, diríamos: 'De Cabanillas a Noel Blanco'), cunha pequena guía posterior pola Cidade de Pedra e Auga (máis auga que pedra desta volta, e as persoas epicúreas e comodonas preferimos ver a chuvia dende outra perspectiva -unha xanela nunha habitación seca e caldeada, e con outras persoas mollándose-).

A noticia, nun ton algo menos jocoso tédela tamén na bitácora do extinto Colectivo Sacou. Nada máis por agora. Tede paciencia, e seguide á espreita...