domingo, setembro 05, 2010

notas encol do Cymbeline

Non é a mellor obra de William, mais non deixa de presentar aspectos interesantes, e como últimamente topei tempo para repasala, deixo algunhas notas arredor de cousas que me chamaron a atención, e que poderían chegar ao bo porto dun artigo ou dunha reflexión máis alongada...

1) Imaxes de violación: é un tema recurrente en Shakespeare, tanto a consumada (Titus, The rape of Lucrece) ou a que fica en tentativa (Measure for Measure, Pericles, The Tempest), como é o caso do Cymbeline. O repertorio imaxinístico clásico sempre se moviliza nestas circumstancias, centrándose na historia de Lucrecia e no episodio de Tereo e Filomela (nas Metamorfoses, de Ovidio). Neste caso, a protagonista, Innogen, le antes de durmir o libro e a escea ovidián, allea a que o asaltante en potencia fica agochado nun baúl da súa alcoba. O dormitorio inclúe elementos tratados en semi-écfrase (tapices, doseis, cheminé) que conectan tamén coa deusa Diana (a castidade ás veces asaltada) e Tarquino.

2) Cymbeline é realmente un 'patchwork play', xa que nel topamos unha síntese e mestura de tódalas formas e xéneros shakesperiáns (coma diría Polonio, 'tragical-comical-historical-pastoral'). O trasfondo histórico lembra aos Roman Plays e ao King Lear, a temática coincide en boa medida coa de Much ado about nothing ou cos 'romances cabaleirescos' Pericles e A Winter's Tale (grandes saltos temporais, intervencións sobrenaturais, anagnorese, celos). O 'final feliz' faríaa comedia; o seu ton tenebroso e o seu título orixinal, traxedia. A ambientación pastoral lembra a As you like it. O travestismo da protagonista, a Twelfth Night. Incluso evoca aos 'History Plays', xa que despois de todo, a trama xira en parte sobre un rei de Britania en loita contra os invasores (coma en King John). Mais coidado, posmodernos! Esta 'hibridación' vai da man, ao meu ver, dunha pobreza e simplificación de caracteres fronte ao que noutras ocasións nos agasalla o cisne de Avon.

3) Innogen: a protagonista feminina é das máis insulsas e resignadas de Shakespeare, e das máis claramente sometidas á sociedade patriarcal e puritana que a forxa e a ningunea progresivamente. Non estraña que a obra gorentara tanto aos victorianos, mais que hoxe en día ande de capa caída (non conta con ningunha adaptación fílmica).

4) Laus britanniae: interesantes os episodios en 3.1 e 3.4 que describen e exaltan á Illa. Comparar co célebre exemplo do Henry V. A obra tamén proporciona un bo e macabro exemplo de gallow's humour, na que o verdugo fai chistes e unha velada crítica da pena de morte (ver os enterradores de Hamlet e Measure for Measure).

5) Hermeutica escura: o tema por excelencia de C. xira arredor da falsidade das apariencias, artellado a través dun complexísimo labirinto textual e narrativo na que o contraste da superficie-realidade abrolla a cada minuto. Moitos dos personaxes pasean con nomes falsos, disfrázanse de homes sendo mulleres, ou de romanos e de salvaxes sendo británicos e cortesáns. Non hai figura que non disimule en certo grado (a raíña finxe amar ao rei, os cortesáns finxen respectar a Cloten, anque o insultan na mesma escea, en apartes). A escea sobrenatural non escapa tampouco da escuridade: o adiviño romano ten unha visión que 'interpreta' mal, e Xúpiter pousa unha placa cun texto ambiguo enriba do protagonista encadeado. Todas as contradiccións parecen resolverse no longuísimo 5º acto, mais deixan un sabor insatisfactorio no padal, de falsa síntese nun entorno dialéctico onde a loita pola verdade e a conclusión é un bucle infinito e eterno.

Sem comentários: