Chistes Soviéticos

Veña, os que me coñecedes sabedes que me encantan este tipo de cousas...

Os seis paradoxos do Comunismo

Todo o mundo ten traballo, pero ninguén traballa.

Ninguén traballa, pero as metas de producción sempre se acadan.

As metas de producción sempre se acadan, pero as tendas están sempre baleiras.

As tendas están sempre baleiras, pero todos teñen o que necesitan.

Todos teñen o que necesitan, pero ninguén está satisfeito.

Ninguén está satisfeito, pero sempre votan polos candidatos comunistas.

Stalin, Khrushev e Brezhnev viaxan xuntos nun vagón de tren. De súpeto, o tren párase. Stalin saca a cabeza pola xanela e berra: "¡Fusilade ao conductor!", pero o tren non se pon en marcha. Entón Krushev berra: "¡Reabilitade ao conductor!", pero a locomotora segue en silencio. Entón Brezhnev dí: "Camaradas, camaradas, pechemos as cortinas, encendamos o gramófono e finxamos que o tren está a se mover".

"¡Camarada Stalin, este home é absolutamente igual a ti!. -Ben. Fusiládeo. -Quizaves deberiamos mellor afeitarlle o bigote. -¡Boa idea!. Afeitádello e despois fusiládeo".

Pregunta: ¿Qué é unha sorte?

Resposta: Vivir na nosa Gran Patria Socialista.

P.: ¿E unha desgracia?

R.: Unha desgracia é ter esa sorte.

The Willow Song

Este ano non me teño pasado moito polo Cineuropa. A primeira (e sospeito que última) película que fun ver onte non sorprenderá a aqueles que coñezan a miña bardolatría: "Othello", adaptación do clásico shakesperiano dirixida por Stuart Burge en 1965, e con Laurence Olivier (¿quén se non?) e unha xovencísima Maggie Smith nos papeis estelares.

Non é a mellor versión que teño visto. A teatralidade é excesiva -Olivier berra demasiado- e está mal traducida para o medio cinematográfico (escenarios de cartón pedra, xestos esaxerados, texto íntegro da obra, o que arrastra a case tres horas de película...).

E nembargantes, como lle dicía a princesa Leia a Han Solo (perdóenme bologneses, pero un tamén cede ocasionalmente aos encantos da cultura pop): "You have your moments. Not many of them, but you do have them".

A chispa que ameaza benjaminescamenque con facer saltar o continuum da historia está para min nas esceas inmediatamente anteriores ao asasinato de Desdémona. Na atmósfera ominosa, a Señora solicítalle á criada ser soterrada coas sabas da súa boda, para despois cantar a tristísima canción dunha muller que toleou por amor, e finou cantándoa: a canción do Salgueiro:

The poor soul sat sighing by a sycamore tree

Sing all a green willow

Her hand on her bosom, her head on her knee

cho: Sing willow, willow, willow, willow!

Sing willow, willow, willow, willow!

My garland shall be;

Sing all a green willow, willow, willow, willow

Sing all a green willow

My garland shall be.

The fresh streams ran by her, and murmer'd her moans

Sing willow, willow, willow

Her salt tears fell from her and soft'ned the stones.

Let nobody blame him, his scorn I approve

Sing willow, willow, willow

He was born to be fair, I to die for his love,

I call'd my love false love but what said he then?

Sing willow, willow, willow

If I court more women, you'll couch with more men.

Non sendo eu unha persoa que se emocione doadamente, non puiden resistir o pathos tráxico da escea, non sen repetirme, con certa ironía: "Is it not monstrous that this player here, But in a fiction, in a dream of passion, Could force his soul so to his own conceit That from her working all his visage wanned, Tears in his eyes, distraction in his aspect, A broken voice, and his whole function suiting With forms to his conceit? And all for nothing, For Hecuba! What's Hecuba to him, or he to Hecuba, That he should weep for her?". Pois aquel no que as bágoas riscaban por saír non era o actor/atriz, senón eu mesmo.

Consolémonos pensando que tamén Orfeu arrincara bágoas de ferro ao implacábel Hades. Doutra banda, a música da canción tamén axudaba. A melodía conservouse nun libro para laúdes de 1583, e alomenos un cd de cancións shakesperianas a inclúe. Se podedes, escoitádeo. E ricorditti di me...

Orfeu en soños

Hoxe é día de banquete e celebración. Xa teño nas miñas mans un exemplar de 'Orfeu en soños' -e así se chama o primeiro libro de poesía publicado por Ramón Blanco, cifra de letras nas que se esconde o home de ben, xenial poeta, o amigo xeneroso. Marcará esta saída, anunciada con sopros de tuba de prata, o nacemento dunha estrela na constelación de novos e bos autores dos que tan necesitadas andan as nosas letras.

"E o terceiro Anxo tocou a trompeta, e unha enorme estrela, brillante como un facho, caeu do ceo sobor da terza parte dos ríos e das fontes de auga - o nome da estrela é Absinto. Un terzo das augas tornáronse amargas, e moita xente morreu das augas que se tornaran amargas".

É este libro complexo artefauto de verbas e Absinto, pois alimenta dos que beben nel e só cataliza o veleno naqueles que xa están estragados por dentro, "e son consumidos polo lume".

Baleiro a copa de cristal para un novo brinde; o licor verde esmeralda danza nas gorxas -a fada verde- e alédame ofrendarvos unha mostra -o primeiro poema- deste noso "miglior fabbro", o mellor escritor do Colectivo Sacou.

IN GIRUM IMUS NOCTE ET CONSUMIMUR IGNI

(Salutación de Guy Debord aos espectadores e ao Conde d Paço Tristão)

Cinza sombra deste incendio

que se estende

máis alá

das marxes do (h)orto,

lonxe do martirio da sintaxe

e do fogo que arde sen se ver e que alí afina

a ígnea corrupción do centro de madeira

do violín tatuado,

tocando a pel ardente

papel queimado.

Pode que os mortos aínda respiren

nestes versos igual que os vosos ollos

escoitaban na película a noite

americana ou o testamento de Orfeu,

fumando no leito baldío

despois de escribir Sonata de inferno cos ollos irritados cubertos

polo fume, ascendendo despois cara ao teito,

na lámpada a vista baila

atrapada no círculo do desexo

O danse mon papillon noir!

Aínda que tarden en arder as follas murchas unha tarde

han entrar xirando polas xanelas abertas

nas almas de mil douscentos e pico

perdemos o sen,

buscades asento na escuridade,

cando xa comezou o espectáculo

e imos en círculo na noite e somos consumidos polo lume.

Keats

Xa que os meus estimados colegas van homenaxear hoxe ao Inmortal Poeta, non xunto aos ríos de Babilonia ("onde nos sentabamos / e chorabamos lembrándonos de Sión / Sobor dos salgueiros, en medio dela / colgábamos as nosas arpas"), senón a carón do Tiber, ese trasunto pagán e helenístico da capital mesopotámica (ben sabía o Profeta do Apocalipse cando boureaba aquilo da Prostituta de Babilonia, "vestida de púrpura e escarlata, enxoiada con ouro, pedras preciosas e pérolas.; levaba na súa man unha copa de ouro chea das abominacións e impurezas da súa fornicación, e na súa fronte un nome escrito que é un misterio"; pero deixemos á prostituta nas noites de Cabiria), tamén quero eu ofrendar unha modesta flor de trapo, ou feixe de verbas segadas do meu escaso maxín, á memoria de Keats.

¿Ousarei evocar a sinestesia? Contemplo na cabeceira da cama unha postal que mercara na súa casa-museo en Londres. Contén o debuxo por parte do poeta dunha urna grega. E ben sabemos que para el -só para el- "A beleza é verdade, verdade beleza, e iso é todo / o que sabemos e necesitamos saber".

Polo fío musical escorrega o terceiro movemento (Finale - Allegro energico) do Concerto para Violino nº 1 de Bruch. Brindo coa copa de Porto, escura coma homérico mar que separa ao poeta da súa patria; e a ledicia desborda dos corazóns cando imaxinamos ao paporroibo cantando en Roma para Keats no seu eterno repouso -non baixo a ameixeira, senón na mandorla cintilante dos seus versos.

"Here lies One Whose name was writ in water"

Wallace Stevens - The Ultimate Poem is Abstract

O Derradeiro(1) Poema é Abstracto

¿Retórcese este día con qué? O disertador
Sobor Deste Marabilloso Mundo Noso componse a sí mesmo
E cubre á rosa do planeta, e torpemente a describe madura,

E vermella, e correcta. A pregunta específica -aquí
A resposta específica á pregunta específica
non é o esencial - a pregunta é o esencial.

Se o día se retorce, non é coas revelacións.
Un segue facendo preguntas. Iso, entón, é unha
Das categorías. Dito deste xeito, este plácido lugar

Muda. Non é tan azul como pensábamos. Para ser azul
Ten que non haber máis preguntas. É un intelecto
De reviravolta sinuosa, e esquivar un lado e outro,

Torceduras en ángulos e distancias equivocadas,
Non un intelecto evanescente: presente
En tódolos sitios de golpe, eixo de nubes(2)

Da comunicación. Sería dabondo
Se algunha vez, só unha, estiveramos no centro, fixados
Neste Marabilloso Mundo Noso e non como agora

Desesperados, no borde, dabondo para estarmos
Completos, porque no centro, anque sexa somentes no sentido,
E nese sentido enorme, simplesmentes disfrute.

(1) En inglés, "Ultimate" pódese referir ao mesmo tempo a "último dunha serie" e a "fundamental, definitivo". O segundo significado, malia a miña escolla, é (creo) o máis preciso.

(2) "Cloud-pole", a non ser que sexa un idiom que descoñeza, paréceme que se refire a un eixo ou estructura de dúas puntas, xa sexa composto por nubes o unindo o celestial co terreo.

Stańczyk

Eis unha mostra dese cosmopolitismo desarraigado e cosmopolita no que tanto me regodeo...

As miñas relacións coa cultura polaca son escasas. Malia terlle botado o ollo a unha gramática desa curiosa lingua e a algúns textos traducidos (Kochanovsky, por Seamus Heaney), non teño ido máis alá dun curioso exotismo. Alén, a miña opinión (algo dogmática) é que calquer intento de profundizar a cultura dun país mentres non se coñeza a súa língua en profundidade é absolutamente ridícula...

Nembargantes, venme de atrás certa atracción polo país do leste. Xa Payne (no seu libro 'España Imperial') trazaba interesantes paralelos entre a Monarquía Católica do XVII e o Reino Unido Polaco-Lituano: ámbolos dous imperios en decadencia, ferventemente católicos, internamente heteroxéneos... Hai, ao parecer, uns sermóns á dieta polaca do xesuíta Piotr Skarga que poñen polas nubes a algún dos Habsburgos españois (creo que a Felipe III) como modelo de rei cristián e piadoso.

Rescato hoxe unha figura moi popular ao parecer entre os polacos, tanto na súa historia como nas súas letras: Stańczyk, "o bufón de el-rei" que diría Risco.

Stanisław Gąska (que ese sería o verdadeiro nome do personaxe) foi o bufón de corte máis famoso da Historia de Polonia. Estivo ao servizo de tres reis ao longo do século XVI: Alexandre, Sexismundo o Vello (¿a vida é soño?) e Sexismundo Augusto.

A sona venlle de que era considerado no seu tempo algo máis que un mero bufón. Ao parecer, o noso Stańczyk contaba cunha fina intelixencia política, que envolvía nun agudo pensamento satírico. Son moitas as anécdotas laudatorias que narran sobre el os cronistas da época.

Entre elas, cóntase que nun episodio de caza, en 1533, un enorme oso lituano que o soberano ceivara para cazar cargou contra el-rei, a raíña (caeu do cabalo e tivo un aborto) e os cortesáns; cando Sexismundo lle recriminou ao tolo que fuxira covardemente, éste respostou: "Maior loucura é ceivar ao oso pechado nunha gaiola". A afirmación soe entenderse como unha referencia velada á política exterior do rei, que derrotara aos prusianos pero non os incorporara á coroa.

Outra historia podédela ver ilustrada neste famoso cadro de Jan Matejko: o bufón é a única persoa na festa real que se preocupa diante das noticias da caída da cidade de Smolensk en mans dos rusos.

Tralas particións e a desaparación de Polonia do mapa, este personaxe converteuse nunha figura emblemática da literatura oprimida, nun símbolo da loita pola independencia. Pola contra, uns publicistas conservadores tamén tentaron apropiarse da súa imaxe e sacaron uns panfletos co seu nome nos que ridiculizaban os alzamentos armados e suxerían seguir o camiño do desenrolo económico e o compromiso cos inimigos do país.

Pero iso xa é outra historia...

Cirkus

En efecto, para os que non o saibades, o mundo é un circo. Calderón preferiría aquilo do 'Gran Teatro do Mundo' pero, a efeitos prácticos, ven a ser o mesmo.

Malia a decadencia actual dos espectáculos circenses, a imaxe é socorrida, podéndose interpretar coma o enésimo revival da 'Nave dos Tolos' da literatura medieval e renacentista., das pinturas do Bosco e das xilografías, do poema de Sebastian Brant. Nun mundo absurdo e sen sentido, o noso caro metarrelato parece que fai augas, e só acuden á cuberta os espectros do corpo, a política do Carnavelesco Bakhtiniano.

Xa que Freud e os psicoanalistas fracasaron nos seus intentos de curar a esquizofrenia e a neurose -o marxismo agoniza na mesma loita a un nivel superior-, voltamos á vella costume medieval: recollemos aos lunáticos e parados nunha carreta e enviámolos a mendigar. Imaxe eternamente inmortalizada na 'Loucura e Civilización' do Magister Dementiae, San Foucault.

Collemos un espello roto, metáfora das nosas múltiples persoalidades (literarias ou non), a fusta e unha máscara amarela de carnaval veneciano. Xunto ao ringmaster (quizaves Panero o poeta) diriximos a función:

"¡¡AQUÍ hai de todo: dinosauras, rinocerontas, cocodrilas, DRAGONAS sen azas, hipopótomas, panteras, tigresas, lobas, ratas que abandoan o barco, ratas de alcantarillas, cadelas, pumas, cangrexas hermitañas, elefantas, arroaces...!!"

... O Domador axita o seu látigo. De súpeto, Jacques Lacan sae do espello, con Julia Kristeva e Simone de Beauvoir enbrindadas a cadro patas...

Savonarola