Callinicas notas (2)

CAPÍTULO 1: A XERGA DA POSMODERNIDADE

No primeiro capítulo, C. vaise dedicar a por en cuestión a utilidade conceptual do ‘Posmodernismo’ (de agora en diante, PoMo). A súa liña principal segue os perceptíbeis problemas de facer casar unha visión filosófica do termo (crítica da Ilustración, do progreso, relativismo) coa artística-literaria (onde ‘Modernismo’ significa cousas moi diferentes e engloba unha cronoloxía tamén distinta).
-Revolución vs. PoMo. A aceptación do PoMo implica a renuncia á primeira, dada a incredulidade nas metanarrativas Lyotardiá (incluída a emancipatoria)
-Lyotard rexeita o programa e os modelos da Ilustración, tanto os sinxelos coma os complexos (Hegel, Marx)
-Conecta coa tradición irracionalista (crítica romántica da Ilustración, Nietzsche, os Modernistas...). Non é unha gran novidade (coetánea coa propia Ilustración).
-PoMo, conciencia apocalíptica por oposición á fe na razón e na ciencia (L. Hutcheon)
-Reducir a ‘modernidade’ a iso implica ignorar o ‘Modernismo Literario’ ou pretender que este é ‘Posmoderno’.

-Modernismo Literario: fenómeno complexo e variado (Surrealistas, Modernism, Dadá, Constructivismo...). Algúns negan que se poida reducir a unha etiqueta conxunta.
-Lunn (e C.) aceptan como características: autoreflexión (v.g., Proust), simultaneidade e montaxe (Eisenstein, Picasso), paradoxo e desaparición do suxeito.
-Jenks: ‘PoMo en arte defínese pola dobre codificación e polo retorno á tradición’. PERO véxase T.S. Eliot (montaxe de voces, sincronía da tradición literaria).
-L. Hutcheon: ‘o PoMo en arte é + amplo no uso desas voces (metaficción) e antielitista’ (a prol da cultura de masas). PERO véxase Stravinsky, Eliot (influído polo Music Hall) e aínda aceptando o hermetismo dalgúns, non podemos reducir o Modernismo a discursos de mandaríns autocompracentes: Futuristas rusos, Surrealismo, Dadá (revolucionar a vida, non esteticismo).

-Unha liña distinta sería a dos que ven o arte PoMo como unha continuación (non ruptura) do Modernismo (ou alomenos, de tendencias e aspectos). Liña que segue (paradóxicamente?) Lyotard. Os dous momentos compartirían a súa persoal ‘reapropiación creativa’ do Sublime Kantián (recoñecemento e incluso pracer ante unha incapacidade recoñecida para acadar totalidades). A diferenza: o Mod. é nostálxico (consólase na forma e na nostalxia dun pasado no que a totalidade era posíbel) e o PoMo non (convertése nunha especie de ‘áscese’ para subliñar o irrepresentábel e o seu fracaso inevitábel en representar).
-Percíbese o gusto de Lyotard por meter no seu campo a Vangarda e as súas pulsións, visión totalmente oposta á doutros teóricos PoMos (Jenks, Jameson). ‘Joyce é PoMo’ para el (PERO Joyce emprega o mito e modelos cíclicos para crear unidades).
-Jameson: Joyce é Modernista. O definitorio deste sería unha certa centralidade da introspección e a experiencia subxetiva e persoal. Mais varios dos Mod. ingleses rexeitarían esa descripción; anque a aceptásemos, outras vangardas europeas problematízana (a interiorización remata por saír e conectar co contorno social: Freud, Klimt, Kokoschka).
-Scott Lash: PoMo como arte de superficie, ‘icónico’. PoMo inmanente dentro do Mod. mediante o Surrealismo. PERO ignórase a politización intensa e determinante do Surrealismo (e Dadá). Lash tenta asociar a ruptura benjaminiá da aura coas prácticas PoMo, pero encaixa moito máis coerentemente coa Modernismo máis clásico e coa práctica de Brecht e o seu teatro (moi difícilmente asociado a nada PoMo).

Conclusión: o discurso PoMo é incapaz de ofrecer unha explicación coerente que conecte a ‘Modernidade filosófica’ coa artística. Limítase a xerar clichés reduccionistas e unha lectura apocalíptica da cultura occidental (Nietzsche, Heidegger) repetindo desde os inicios os seus erros de base (razón, suxeito, progreso, ciencia, etc...). Visións alternativas (H. Blumenberg, sobre o orixinal e innovador da secularización e a aparición da modernidade). Despois de este exercicio de ‘crítica negativa’, C. promete no seguinte capítulo ofrecer a súa visión (presumimos que máis coerente) das relacións entre Modernidade literaria e filosófica.