Jeroen van Aken

é máis coñecido como Hieronymus Bosch, 'O Bosco'. A maiores, é o meu pintor favorito dende a primeira vez que ollei un cadro seu ('O Carro de Heno', unha das ilustracións da 'Crónica da Humanidade' que me agasallaron con seis anos, e que daquela servíame máis que nada de estímulo visual e mitolóxico). É o seu, como ben sabedes, un mundo fantástico de intensas cores, froitas estrañas, corpos nús e fantásticas criaturas entretecidas nun curioso tapiz de símbolos, saturados do denso perfume dos Bestiarios.
Anque tódalas súas pezas son extraordinarias ('As Tentacións de San Antón', 'Os Sete Pecados Capitais', o 'Xuízo Final'...) a estrela é, sen lugar a dúbidas, o tríptico do 'Xardín das Delicias', no que percorremos a Creación do Mundo, do Home, a Aparición do Pecado e a Condeación. O panel esquerdo reflexa o Edén, co Home e os animais vivindo sen interacción. Curiosamente, a Morte xa está presente (un gato leva un rato consigo, e un león anda a roer nun antílope. No panel central, dos 'praceres sexuais', homes e animais coexisten e mesturan. No panel dereito, 'Inferno Musical', os animais torturan aos homes, pechando o bucle que vai dende simples criaturas a superiores antropomorfos.

Outro admirador das fantasmagorías bosquianas foi o católico rei Felipe (en cambio, non lle encheu o ollo outro artista que tamén está moi alto na miña estimazón: Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, 'O Greco'). A iso lle debemos o feito de que contemos na Península con varias pezas del. Entre elas, o mencionado 'Xardín das Delicias', unha mole de tres metros de alto e moitos máis de ancho e que comparte sala no Prado co meu segundo pintor favorito, Pieter Brueghel o Vello (neste caso, a coincidencia é con Castelao, que o imitou nun cadro seu e escribiu prolixamente sobre as súas pezas no seu 'Diario'). Mais ao 'Triunfo da Morte' adicarémoslle outra xornada...
Un dos problemas do enorme tamaño do 'Xardín' é a dificultade para aprezar os detalles. O tríptico está que reventa de imaxes surrealistas e suxerentes, cada unha pintada ata os mínimos rasgos con esa precisión coa que os artistas flamencos do Renacemento buscaban atrapar a realidade (os italianos, pola contra, escolleron o camiño da Perspectiva, co engadido Venecián da Cor). Por iso, os libros de arte tampouco lle poden facer xustiza, máis que nalgúns fragmentos que aínda así fican moi lonxe do orixinal.
Non deixarei, polo tanto, de animarvos a que pasedes polo Prado en persoa, adicándolle o tempo que precisedes ao seu disfrute (no meu caso, unha hora non foi dabondo, e xa me tarda voltar). E como propina, alén das ligazóns de alta resolución, tedes este anaco de Inferno.