O meu idilio co arte abstracto ven de lonxe*. Lembro a primeira vez que me enfrontei en serio cunha peza non figurativa: tratábase dunha versión en branco e negro da primeira acuarela abstracta, de Wassily Kandinsky. Malia o rexeitamento inicial, o que me fascinou da peza foi, quizaves, o reto intelectual de comprendela. Deu comezo entón a caza de libros e láminas de arte, incluído o tratado "Do Espiritual na Arte" e o libro de Taschen adicado ao pintor ruso. E conseguino: fiquei prendado del ata o día de hoxe (época na que segue sendo, discutíbelmente, o meu pintor favorito), mais ao tempo abríronseme as amplas portas da Abstracción: o Suprematismo bolchevique de Malévich, as formas puras e ascéticas do movemento De Stijl, as poéticas 'action paintings' de Pollock e o Expresionismo Abstracto, ou as bandas monócromas de Rothko...
Na época en que estaba no Instituto escribira un pequeno artigo na revista Casa da Gramática de afán proselitista e intitulado un tanto arrogantemente "Como entender un cadro abstrato". Despois dunha breve introducción da Vangarda pasaba a falar das 3 figuras que máis me chistaban daquela: Kandinsky, Malévich e Miró. Non estivo exento de anecdotario o artigo ese: sen que eu o soubera, os maquetistas tiveron a ben sorprenderme con tres dibuxos a cor que o complementaban perfectamente: a 'Impresión número 5', a 'Composición Suprematista' e a 'Libeliña de élitros vermellos perseguindo a unha serpe que se desliza en espiral cara un cometa'. Tamén foi o comezo dunha cómica discusión (clásico retorno á lea entre críticos e artistas) cun pintor, amigo dun amigo, que discrepaba das cousas que dixera.
O artigo, como podedes supoñer, non era gran cousa, mais un sempre lle retén ese cariño que se lle ten aos fillos, por deformes e malos que saian. Por iso vos castigarei hoxe, alén de coa imaxe, cos lugares comúns que trazara para divulgar a pintura de Miró...
-Miró: É o principal surrealista abstracto. Os seus cadros son deliciosamente coloristas e de cores vivas (vermellos, marelos, azuis) cubertos de extrañas formas (como estrelas, lúas...) que proveñen da realidade pero repartidas ó chou e sen un aparente sentido.
Miró, catalán, mete nos seus cadros a luz mediterránea. Como surrealista, gústalle reflectir nas súas obras o subconsciente, o mundo dos soños e alucinacións, todo o máxico e o absurdo. Para conseguir isto válese do automatismo psíquico: colócase diante do lenzo e pinta o primeiro que se lle ven á mente, sen planealo. Para iso, recoñecían os seus compañeiros pintores, tiña unha habilidade prodixiosa. Miró deulle ó Surrealismo un sentido humorista e "infantil" de fantasía, cos seus signos, animais, cores e formas. Todo é froito da súa grande imaxinación, e dá lugar á creación do universo persoal de Miró, reflectido nos seus cadros. En definitiva, ábrenos a porta a un mundo cheo de grande simbolismo, "poético e colorista".
*En realidade, o meu primeiro contacto co arte abstracto pode retrotraerse algo máis, a unha carpeta con dibuxos de Mondrian que levaba a clases de Inglés con 7 anos, ou á entrada na Crónica da Humanidade adicada á 'Outra Revolución Rusa", na que aparecían as formas flotantes do Suprematismo...