Non Lugares

No congreso de Kiel no que estiven xusto antes de Nadal (e do que xa vos teño falado oblicuamente en anteriores ocasións...) lembro que se fixera reiterada mención e emprego do antropólogo Marc Augé e do seu concepto dos Non-Lieux, que parecían inzar tódolos recunchos da literatura e a cidade posmodernas. Na mellor das conferencias para o meu gusto, o profesor Anxo Abuín debullaba as aplicacións da teoría enriba de varias películas, sinaladamente Play Time, de Jacques Tati. Para aqueles a quen non vos sone (eu tampouco sabía ren destas cousas, anque agora xa me fixen cun libriño do autor francés publicado por Gedisa: Los no lugares. Espacios del anonimato. Una antropología de la sobremodernidad), o de 'non lugares' refírese a eses espazos de tránsito e de confluencia anónimas, onde as persoas tecen momentos de espera: hoteis, aeroportos, saídas do tren ou do metro que ha de chegar. Espazos no que a xente se cruza en números inxentes mais nos que non se atopa, alén dos furtivos cruces do ollar.



Todos temos rituais establecidos neses espazos, nos que o local e diverxente repta, infructuoso, mentres tenta deixar pegada en edificios monótonos e feos que poderían estar por igual en Santiago, en Brasil ou nas illas Fidji. Aeroportos de cemento e tendas duty free, con algún guiño á cultura local nas pinturas ou tendas de agasallos. Colgantes 'celtas' e mural xacobeu na Lavacolla. En Stansted, o aeroporto barato e a desmán de Londres, sempre que vou merco un libro de Terry Pratchett na súa segunda librería. É que Amazón só vende edicións feas, americanas, mentras que as inglesas -as da editorial Corgy- ostentan as hilarantes portadas de Josh Kirby (alomenos, antes de que finara). Comer uns muffins. A pastelería anglosaxona afaga ao padal, e neste caso foi o amigo Javier Rodríguez 'Panero' (que en breve estará en Londres, por certo, xunto co tamén amigo David para asistiren os dous ao congreso trosko que organiza o SWP) quen mos descubriu...
Portia, a protagonista de 'The Death of the Heart', que estou lendo agora, é tamén ao seu pesar unha orfa desamparada que coñece a fondo outro dos non-lugares: os hoteis. No meu caso, que botei tamén neles boa parte da miña segunda estadía na cidade natal, o vello Taurus Park cobrou un aire de fantasmagoría: o edificio foi derrubado (o único cambio que topei en Bournemouth despois de anos de ausencias) para dar paso a un bloque de vivendas. Non agardamos que as pedras nas que vivimos se desfagan antes do ca nós. Só pervive unha ala onde estaban as dúas habitacións dos residentes fixos e o cuarto das camareras, agora reconvertido nunha especie de piso longo e deslabazado. Cociña no cuarto de Mrs. Miller. Dormitorio no cuarto de Mr. Tombelyn, aquel vello medio tolo que rompía moreas e moreas de periódicos e logo os guindaba pola cisterna abaixo. Agora o espello fumegante coa imaxe de eu mesmo enriba da cama, o Oxford Shakespeare aberto en Henry VI part 3 (ese día estivera no lugar exacto en que alguén, non Richard Gloster, asasinou a el-rei), os pés cansos e un lamb korma agardándome como cea pesada...
Só unha porta de incendios dá ao baleiro onde se conectaba antano esta zona co resto do hotel; detrás da porta (tabicada) xa non hai ren, só un pasado que se eslúe como un mal soño ou relembrar nostálxico, dependendo do día e do estado de ánimo...