quinta-feira, abril 30, 2015

Libros do Mes

Xa vedes que levo un par de meses con poucas lecturas completadas. Estes días hai moito trafego na horta, e a escola tamén me quita moito tempo, non vos pensedes... Alén, ando algo atascado co Piers porque o desciframento do inglés medio require bastante tempo polas tardes, e o carácter non lineal da narración engacha moi pouco.
Tamén estiven a facer moitas lecturas dispersas e incompletas que non vos anoto aquí (este mes, cousas de xardinería, plantas aromáticas e verduras; estas últimas, na súa variante xaponesa, xa as estou a engulir con gula en ricos pratos dende fai unha semana).

*Piers Plowman de William Langland

*Mirages on the Sea of Time de Edward H. Schafer

*La Divina Commedia – Purgatorio de Dante Alighieri / A.M. Chiavacci

* Gardening Basics For Dummies de Steven A. Frowine [E]

sábado, abril 25, 2015

Quod me nutrit me destruit

Tal é o lema latino, significando "o que me alimenta, destrúeme" que aparece nun presunto retrato do ano 1585 do dramaturgo isabelino Christopher Marlowe, notorio pola súa vida disipada e misteriosa morte. Para gustos máis (pos)modernos, é tamén unha das tatuaxes de Angelina Jolie, mais hoxe, o lema non me ven ao maxín por mor de ningunha das dúas celebridades, senón como resultado de investigar o axente activo presente no insecticida co que nos días pasados estiven a combatir ás insidiosas pulguiñas da col que me querían deixar sen crucíferas.  O tal axente (imidacloprida) é un neonicotenoide, un derivado sintético inspirado na nicotina do tabaco, e que resulta altamente tóxico para moitos insectos, e especialmente para as abellas. 

O curioso é que recentes investigacións científicas demostraron que abellas alimentadas con solucións azucaradas con pequenas doses do pesticida tórnase 'adictas' a el dun xeito similar ao dos humanos aos cigarros, preferíndoo ás mesmas solucións azucaradas libres da nefanda sustancia química. Para que logo falemos de fumadores pasivos...

sexta-feira, abril 17, 2015

Ἔργα καὶ Ἡμέραι

Segue a caer unha choiva mainiña mais persistente en Outes, cousa que me fastidia bastante dada a cantidade de pequenos traballos agrícolas que están a agardar por mín, agora que estou feito un granxeiro último modelo nos meus intres de lecer. Entre unha longa listaxe de tarefas pendentes coas que lidiar na horta están a agardar:

-as malas herbas, que hai que arrincar dos arredores das verduras e das árbores que xa están plantadas. E con elas uns puñadiños de sal foron semeados con pouco siso para matar outras tantas pestes vexetais que crecían contra a parede norte da casa, mais que tornan a terra permanentemente estéril, como ben saben os campos de Cartago.

-hai que seguir loitando a man armada contra a humidade e os fungos que tanto mal lle fan no noso clima tépedo e húmido a follas de froiteiras e cucurbitáceas. Coas segundas estou a probar un preventivo natural, consistente en pulverizalas cunha mestura de leite e auga que en teoría as fai máis resistentes.  Co pexegueiro xa infectado de lepra de xeito crónico, co marmeleiro e cos nispereiros xaponeses vou tentar cun caldo de ortigas, e senón xa veremos...

-tamén vai tocando botar unha presada de mineral ao pé das froiteiras, para que medren vizosas todas aquelas árbores que plantei o ano pasado (abeleiras, nogueiras, goiabos, cítricos, etc...).

-no eido da plantación, abondan as hortalizas que hai que sacar de macetas e poñer en terra: os cogombros, por exemplo, cuxas sementes fixen vir das Inglaterras (F1 hybrid Burpless Tasty Green); ou as alcachofas, que tanto me gorentan frixidas e que descubrín con certo estupor que son parentes moi aproximados dos cardos pinchóns que arrinco ou enveleno na leira; ou os yamaimos, 'patacas de montaña', unha curiosidade das terras da miña dona, que dan uns longos turbérculos comestibles; ou os melóns doces da variedade 'Israeli Old Original' que o ano pasado plantei moi tarde e que desta volta agardo teñan mellor resultado; ou tamén os ruibarbos 'Champagne', dos que xa cisquei a maioría por currunchos ignotos e sombrados do monte; ou os cacahuetes nos que tanto empeño  e interese puxeron na casa...

-aínda en semente, e non sabendo se irán para arriba ou non están tamén, agardando o sol na superficie, os shisos (Perilla frutescens var. crispa), os niras (Allium Tuberosum), as rosas de Xamaica (Hibiscus sabdariffa), as rutabagas (Brassica napus var. napobrassica) e as chirivías (Pastinata Sativa), estes dous últimos saborentos tubérculos aos que lles collín lei e amor nos anos que pasei na Gran Bretaña.

-aínda por chegar polo correo ordinario, dúas plantiñas de pitanga negra -(eugenia uniflora), a curiosísima cereixa do Surinam-, algunhas sementes mexicanas de Garcinia, un parente lonxano do mangostán moito máis resistente ás friaxes, e unha matogueira de rábanos picantes (Armoracia rusticana), con cuxas raíces os anglosaxóns fan o famoso prebe picante 'Horseradish', e que mesturado con mostarda e colorante verde é o que se soe vender nestes lares no canto do verdadeiro e carísimo wasabi xaponés.

sexta-feira, abril 03, 2015

Fénix de metal e madeira laqueada

“Cual nueva Fénix en flamantes plumas matutinos del Sol rayos vestida”
Luis de Góngora, Soledad Primera

Atópase a vila xaponesa de Uji ás aforas de Kioto, anterga capital imperial, e xunto con ela, repositorio dunha serie de ruinas, templos e castelos incluídos baixo o epígrafe “Historic Monuments of Ancient Kyoto (Kyoto, Uji and Otsu)” na listaxe do Patrimonio Mundial da Humanidade, da Unesco, facendo compaña entre outras á catedral de Santiago ou á Torre de Hércules. A distancia que media coa vella capital é mínima, e leva a día de hoxe uns quince minutos en tren; porén, nas idades anteriores aos coches e ferrocarrís, naquela época de esplendor cortesán e poético que tan ben recrea Murasaki Shikibu na súa novela de Genji, Uji era un pobo tenebroso e escasamente poboado das aforas ao que levaba unha boa xornada de marcha dacabalo chegar; un escenario lúgubre e telón de fondo para a parte máis tristeira da súa novela, cos amoríos frustrados de Ukifune o seu suicido frustrado nas augas do impetuoso río que aínda lle dá nome ao lugar. O Uji segue a correr, cabalo salvaxe de escumas abondosas, baixo unha ponte reconstruída, e a cidade a medrar. Tras unha pequena marcha dende o río chégase ao seu monumento máis sinalado: o Byodoin.
Construíndo na época de esplendor cultural e cortesán de Heian (794-1185), o Byodoin realmente naceu como mansión campestre e aristocrática. Poucos anos da súa construcción pasaría a mans de Fujiwara Michinaga, o máis senlleiro representante dunha dinastía de políticos e rexentes que nos comezos do primeiro milenio conseguiran facerse co poder político no Xapón, reducindo aos emperadores a figuras decorativas e facendo de xenerosos mecenas das artes e das letras. O pouco modesto Michinaga tería oportunidade de congratularse das súas florecente fortuna en versos tan fachendosos coma os seguintes: “Este mundo noso, penso, / é de certo o meu mundo. / Como a lúa chea, alumeo / sen que me tape nube algunha”.
Será o seu fillo, Yorimichi, o que done a vila a unha orde relixiosa, converténdoa nun templo que, grazas a unha singular fortuna émula da de Michinaga, é o único edificio orixinal do periodo de Heian que (restauracións aparte) se conserva intacto a día de hoxe, sobretodo no que toca á súa edificación principal: o Salón do Fénix (鳳凰堂 Hōō-dō), ou de Amida, construído en 1053, e recentemente restaurado polo goberno nipón para revivir as súas cores exteriores e o seu esplendor.
O Salón do Fénix está composto por unha estructura rectangular e central escoltada por dous corredores laterais en forma de L e un traseiro, en forma de cola; diante presenta una  enorme lagoa artificial. O seu nome informal de ‘Salón do Fénix’ derivaría da parella de estatuas douradas desta ave mitolóxica que decoran o tellado da construcción ou da forma mesma do edificio, que coas súas edificacións laterais e traseira asemellaríase á figura dun fénix coas azas estendidas.
Dentro do edificio topamos unha xigantesca estatua do Buda Amida, a cuxa secta e culto está adicado o templo que nos ocupa. O culto a Amida promete, fronte a outras formas máis rigoristas de budismo, unha salvación directa e sinxela para os seus devotos, que cando morran serán escoltados por Amida cara a Terra Pura de Occidente. Tal é a escea (raigo, en xaponés) que, nunha sorte de retábulo, representa a estatua dourada do Byodoin: de case tres metros de altura e tallada polo mestre Jocho en madeira de ciprés xaponés (cryptomeria), o Buda repousa sobre un trono de loto e envolto en chamas de aurivería con imaxes de apsaras e boddhisatvas. Nas paredes de fondo habería pinturas (hoxe apenas conservadas, anque no museo pódense ver reconstruccións) e estatuas de madeira coas deidades celestes que tocan instrumentos e acompañan a Amida no seu descenso pola alma do finado.  

Para todos aqueles que viaxen non á Terra Pura senón ao sorprendente e fermoso país do sol nacente, o Byodoin é unha parada obrigada que non vos debedes perder. Máxima trala restauración recente que vos citaba denantes, e que lle permite a esta ave fénix de metal e madeira laqueada lucir coma nova de trinque. No parque que ten diante pechade os ollos e imaxinade por uns intres que o sol a disolve, ou desata, en cinzas, con raios cos que ela mesma volve a refacerse e a vestirse, máis fermosa e refulxente que antes.