sábado, março 31, 2007

Joan Miró

O meu idilio co arte abstracto ven de lonxe*. Lembro a primeira vez que me enfrontei en serio cunha peza non figurativa: tratábase dunha versión en branco e negro da primeira acuarela abstracta, de Wassily Kandinsky. Malia o rexeitamento inicial, o que me fascinou da peza foi, quizaves, o reto intelectual de comprendela. Deu comezo entón a caza de libros e láminas de arte, incluído o tratado "Do Espiritual na Arte" e o libro de Taschen adicado ao pintor ruso. E conseguino: fiquei prendado del ata o día de hoxe (época na que segue sendo, discutíbelmente, o meu pintor favorito), mais ao tempo abríronseme as amplas portas da Abstracción: o Suprematismo bolchevique de Malévich, as formas puras e ascéticas do movemento De Stijl, as poéticas 'action paintings' de Pollock e o Expresionismo Abstracto, ou as bandas monócromas de Rothko...
Na época en que estaba no Instituto escribira un pequeno artigo na revista Casa da Gramática de afán proselitista e intitulado un tanto arrogantemente "Como entender un cadro abstrato". Despois dunha breve introducción da Vangarda pasaba a falar das 3 figuras que máis me chistaban daquela: Kandinsky, Malévich e Miró. Non estivo exento de anecdotario o artigo ese: sen que eu o soubera, os maquetistas tiveron a ben sorprenderme con tres dibuxos a cor que o complementaban perfectamente: a 'Impresión número 5', a 'Composición Suprematista' e a 'Libeliña de élitros vermellos perseguindo a unha serpe que se desliza en espiral cara un cometa'. Tamén foi o comezo dunha cómica discusión (clásico retorno á lea entre críticos e artistas) cun pintor, amigo dun amigo, que discrepaba das cousas que dixera.
O artigo, como podedes supoñer, non era gran cousa, mais un sempre lle retén ese cariño que se lle ten aos fillos, por deformes e malos que saian. Por iso vos castigarei hoxe, alén de coa imaxe, cos lugares comúns que trazara para divulgar a pintura de Miró...







 
















-Miró: É o principal surrealista abstracto. Os seus cadros son deliciosamente coloristas e de cores vivas (vermellos, marelos, azuis) cubertos de extrañas formas (como estrelas, lúas...) que proveñen da realidade pero repartidas ó chou e sen un aparente sentido.
Miró, catalán, mete nos seus cadros a luz mediterránea. Como surrealista, gústalle reflectir nas súas obras o subconsciente, o mundo dos soños e alucinacións, todo o máxico e o absurdo. Para conseguir isto válese do automatismo psíquico: colócase diante do lenzo e pinta o primeiro que se lle ven á mente, sen planealo. Para iso, recoñecían os seus compañeiros pintores, tiña unha habilidade prodixiosa. Miró deulle ó Surrealismo un sentido humorista e "infantil" de fantasía, cos seus signos, animais, cores e formas. Todo é froito da súa grande imaxinación, e dá lugar á creación do universo persoal de Miró, reflectido nos seus cadros. En definitiva, ábrenos a porta a un mundo cheo de grande simbolismo, "poético e colorista".


*En realidade, o meu primeiro contacto co arte abstracto pode retrotraerse algo máis, a unha carpeta con dibuxos de Mondrian que levaba a clases de Inglés con 7 anos, ou á entrada na Crónica da Humanidade adicada á 'Outra Revolución Rusa", na que aparecían as formas flotantes do Suprematismo...

10 comentários:

A Raíña Vermella disse...

Eu teño unha relación un pouco de amor-odio coa arte abstracta e coa contemporánea en xeral. Supoño que hai que achegarse a ela con outro espírito que non o desexo de mero deleite estético. Afrontalo como reto intelectual, aínda que ás veces non cheguemos a resolvelo. Tamén teño ás veces a sensación de que, precisamente por iso, é unha arte "para iniciados" para pintores e artistas, de difícil dixestión. Pásame un pouco como en música co dodecafonismo, salvo que ao arte abstracto aínda lle queda moito por dicir.
En arte, como en música, teño que recoñecer que me emocionan moito mais as manifestacións mais antigas, incluso moi antigas, que son como botellas con mensaxe por entre o tempo. Igual amin tamén me fai falla algo titulado "como entender un cadro abstracto":)
P.D: ti, non instituto,debías ser todo un personaxe:p

FraVernero disse...

Querida Raíña:

Creo que das na clave cando apuntas a que o nudo gordián está na aproximación e no buscado. A Arte (tódalas artes, incluída a literaria) pode cumprir varias funcións, e tenas cumprido con distintos grados de importancia segundo as épocas (na Idade Media, didactismo educativo e espiritualidade sobre realidade; durante boa parte da Modernidade, a conquista do Real), Quizais a chave co arte abstrato radica en posicionala dentro dunha evolución autónoma de séculos, acelerada a masa crítica e estoupido revolucionario coas condicións do século XX (máis matizada, sería a opinión de Gombrich, anque xa falarei nunha entrada diso). Non é que non se plantexen as varias propostas da abstracción (tan diferentes entre sí) non ter recepción do 'fermoso', mais sí é certo que rexeitaron, como xa rexeitaran no 19 os Impresionistas, e antes quizaves os Románticos (e nunha xenealoxía aínda máis forzada, o 'marxinal' Caravaggio retratista da natureza) a tradición académica de embelecemento da realidade e dos grandes temas na liña dos Grandes Renacentistas (Rafael), e academizada nas figuras dos irmáns Carracci, Guido Reni, Poussin e Claude Lorrain.
Sería interesante trazar os vencellos entre un arte, aliás, que tamén sufre o pulo do Coñecemento na Modernidade: a especialización e fragmentación, que o converten en 'elistista' e o alonxan das grandes masas. No meu caso, como consumidor esnob e ben formado, tendo a disfrutar moito con este productos (mais ben ata o extremo contrario: se é sinxelo, provócame certa urticaria, alén de parecerme ideolóxicamente reaccionario). E nembargantes, no teu gusto (e o meu) polo Antigo, lembro os Grundisse de Marx, cando éste se plantexa o porqué nos seguen a resultar evocadoras as formas do arte Antigo cando a súa repelente sociedade escravista fica a anos luz da nosa.
Xa me saiu o comentario máis grande que a entrada! No instituto, de certo, era unha personaxe (traxe, paxe, garaxe), anque témome que no sentido negativo. Dentro da rixídisima estratificación que enxendra (moi similar á carcelaria, como Foucault ben podería analizar), entraba dentro dos 'parias sociais' con escasas habilidades socio-comunicativas cos meus semellantes (o que excluía deportes e rapacitas), e que só con grandes esforzos consegues máis adiante limitar. Terrible periodo a adolescencia para os introvertidos amantes dos libros...

cambote disse...

Eu, dada a miña ignorancia en temas pictóricos, pois entro aquí para ó igual que fixen noutros sitios compartir as miñas ganas de coñecelo a vostede, señor Fravener, departir e beber e blablabla.

FraVernero disse...

¿Gañas de coñecerme? Afágasme, Cambote. Alén, neste caso (non soe ser), é un desexo con doada solución. A ver se quedamos algún día destes en Santiago, nunha destas 'reunións blogueiras' que parecen poñerse de moda...

Anónimo disse...

...e tanto!!
xurarei por foucault e cuspirei sobre a momia de lenine!!
XDDD
(perdóame a irreverencia)

Ti e máis eu deberiamos quedar a parte... antes de que os borrachuzas eses nos estraguen a intelectual conversa... e unha vez cocidos adicarnos á fraternal barbarie.

FraVernero disse...

xDDD

Toda historia da civilización o é (ou iso decía o Benjamin nas súas Teses...), e amais fraternal, xa que 'todólos homes son irmáns', coma dí o noso himno nacional (europeo).

Ten coidado co esputo na momia de Lenin. Pode que se erga, como naquel capítulo dos Simpsons. '¡Acabarrr con el capitalismo!'.

Mario disse...

Nada máis premer decateime de que algo non encaixaba: era a casa de Dalí. É o que teñen as lembranzas da infancia, que cando non es consciente do que ves non che deixa o mesmo pouso. De Miró non sei que máis viramos, pero non alí. O caso é que agora acabo de recuperar, con década e pico de distancia, a noción de que estiven na casa de Dalí e estou algo conmocionado. Nen sequera cando lle adicaron o ano 2004 me decatara. Agora si que teño que volver.

Arale Norimaki disse...

Kandinsky!!! O meu primeiro idilio co abstracto, lendo sobre Der Blaue Ritter e logo as súas aulas na Bauhaus. Do Espiritual na arte non o lin, pero obriguei a un amigo de Belas Artes a dixerilo xa que na facultade nin llo mentaban (é a miña vea dictatorial). Tiven a sorte de ver moito da súa obra nalgunha das viaxes que puiden facer, e o ano pasado tamén Malévitch, na retrospectiva (afortunadamente gratuíta) que lle fixeron na Pedrera de Bcn.
Así e todo eu considérome pertencente a esa caste de público menos culto que sen acabar de entender todo o que hai tras da obra é capaz de gorentala polas sensacións que lle evoca. Vamos, que me gusta e mesmo me emociona e en moitas ocasións non sei explicar por qué.

PD: ten blogo-deberes para a semana santa!
PD2: Creo que debería darme por aludida polo comentario de Cambote...así que borrachuzas... eh? ;)

Unknown disse...

O grande Miró... Non desboto ocasión de pasar por Barcelona ou Mallorca para ir ver a súa magnífica obra (de novo... nunca farto) nin a do traxicmante finado Gaudí (cada un no seu eido, claro). Aínda lembro con ledicia como unha vez, paseando pola miña querida Barna, A Pedreira sorpendeume cun revival daliniano e un par de aportacións mirianas (non sei moi ben que facían xuntas, se cadra era por encher parede...) que pasei toda a tarde a ver (literalmente, o garda xa me saudaba ao pasar unha e outra vez polas salas). Tanta maxia xunta...
Kandinsky xa non é tanto do meu gusto, pero aínda así non me podo resistir ao seu trazo...

FraVernero disse...

Mario: xa vexo que viaxaches máis por Catalunya do que mín (só fun ver a uns tíos meus alí), e alédome que a entrada fixera o efecto de magdalena de Proust. Agardo visitar a cabana de Dalí un día destes, anque sempre lle tiven un prexuízo tremendo, mestura do seu epatantismo 'rallante', lucro desmedido (Avida dollars) e das súas posturas políticas.
Arale: o ruso estaría moi dacordo contigo, xa que súa xustificación do seu arte (á contra que moitos abstratos posteriores) tende á sensación e ao místico. As cores presuntamente son coma notas musicais nos seus cadros, cada unha esbozando e provocando nas almas sensibles unha emoción. Gustoume moito 'Do espiritual', anque me molestara un tanto o seu misticismo antimaterialista e o seu elitismo esnob.
Canto ás etílicas acusacións, escúdate en que os robots (coma o teu colega, Bender 'bendin' Rodriguez) necesitades o alcool para non enferruxarvos...
Pris: O outro gran catalán, este caso empregando a cidade enteira como caballete... Lembro que Orwell detestaba profundamente as súas formas, propoñendo nun libro seu que fosen dinamitadas ao abandonar a cidade... he, he.