Lín estes días un artigo (María Khayutina, 'Western "Capitals" of the Western Zhou Dynasty: Historical Reality and Its Reflections Until the Time of Sima Qian) que me fai cavilar no sinxelo que é esquencer e manipular o pasado en sociedades anteriores á nosa. A esencia do artigo ven a ser que na memoria das xentes da dinastía Zhou Oriental (770-256 A.C.) esluiu algo tan esencial como a lembranza das capitais do Imperio no periodo inmediatamente anterior (e baixo a mesma dinastía) de Zhou Occidental (1045-771 A.C.). Para que vos fagades unha idea, é coma se na Idade Media, os Bizantinos 'esquecesen' que Roma fora a primeira cabeza do Imperio, e pensasen que os Emperadores sempre reinaran dende Constantinopla.
Porén, neste caso non se trata soamente de desmemoria e desleixo: o artigo explica cómo os intereses de diferentes grupos (os reises, sensíbeis a minimizar a derrota e humillación que sufriran diante dos bárbaros en 770, coa perda do oeste e as capitais e a conseguinte debilidade do seu poder; os aristócratas da capital do leste, Luoyi, que non querían teren que compartir terras e privilexios cos exiliados do oeste, e preferían sustentar a ficción de que 'a capital sempre estivo eiquí') levaron primeiro ao silenciamento e logo ao esquecemento de que os monarcas de Zhou tiveran en tempos pretéritos pazos e centros en Qi, Feng e Hao, e reinaran durante séculos no territorio 'dentro dos desfiladeiros'. Mais a pervivencia dalgunhas referencias marxinais en textos clásicos e de certa memoria rexional no territorio orixinario axudarían, moitos anos despois, ao meu moi admirado Gran Historiador Sima Qian a 'redescubrir' e defender polémicamente a verdade sobre ese País Estraño que é O Que Foi.
Non só estraño, senón evanescente, o pasado existe tan só na memoria das xentes, nos seus restos (pedras, textos...) e na continuidade de costumes, de asentamentos e de prácticas que tecen o elo entre os que viñeron antes e os que viven agora. Mais en sociedades de moito peso da oralidade e do consuetudinario, non é estraño que o fío se torza e se trence de novo, axeitándoo ás necesidades (e aos prexuízos) do presente. Isto podémolo ver como unha caída, un fracaso ou un falseamento, pero é precisamente no que consiste manter unha Tradición viva: o continuo relear entre o Vello e Novo no que algunhas cousas seguen -Esquilo, Shakespeare ou Cervantes-, outras modifícanse, adáptanse, reinterprétanse a teor das esixencias dos vivos -as leis, as monarquías, as interpretacións relixiosas; Paulo de Tarso refacendo o Cristianismo para o mundo helenístico- e outras desaparecen, obsolescentes ou infortunadas, nas areas do tempo -a crenza e culto aos Olímpicos, ou a maioría dos poemas de Safo-. Porque o conservadurismo ben entendido non vai de manter un pasado impoluto e inmutábel baixo unha vitrina de groso cristal, coma as momias embalsamadas de Ramsés II, Mao e Lenin, senón en renovar o diálogo e manter a conversa entre o que fomos, o que somos e o que seremos.
Sem comentários:
Enviar um comentário