quarta-feira, agosto 03, 2005

Da G(h)ándara Irta

Érase unha vez un Colectivo que -fai moitísimo tempo- facía cousas de vez en cando; nunha ocasión ocorreusenos sacar adiante unha especie de recopilatorio-revista anual que incluíse nela os mellores textos das 'caramuxas' e algunha cousa de nova creación. O proxecto non viu á luz, pero pasamos varias noites discutindo o nome do volume.
Isto debeu de acontecer polo ano 2001 (ou comezos de 2002), xa que o nome que eu propuxera tirárao do último libro de Helena de Carlos, lectura recente daquela: "1999". "Da Gándara Irta" (penúltimo verso do seu poema "O home que chegou da friaxe") parecíame evocador e poético dabondo para o que necesitábamos. Pero queríavos falar hoxe doutra gándara (con h desta volta): un antigo país que viviu na súa terra sucesos singulares.
Despois da morte de Alexandre Magno, os seus xenerais (os diádocos) repartíronse os despoxos do Imperio; e nas marxes do río Indo, o gobernador de Bactria -Diodoto- proclamouse independente, dando nacimento a un curioso híbrido cultural: un estado greco-indio.



Sería o rei Demetrio, un descendente de Diodoto, o que levaría a falanxe macedonia ata as terras da India propiamente dita, chegando ata a capital imperial de Pataliputra. Conservamos unha moeda de prata na que aparece o conquistador coroado cunha cabeleira de Elefante, símbolo das súas conquistas.



Nos perto de douscentos anos que durou esta hexemonía asistimos, pois, a un fenómeno de sincretismo sen precedentes; os reis mesturaron as línguas e os símbolos, as prácticas relixiosas do helenismo coas búdicas.
Un exemplo desta mistura dánola o rei Menandro, descendente de Demetrio. As súas dracmas de prata presentan dobre inscripción: "o rei salvador Menandro" en grego (BASILEOS SOTHROS MENANDROY) e en Kharosthi (MAHARAJA TRATASA MENADRASA).



Este rei tería levado a cabo unha laboura de protección e espallamento do Budismo, ao que segundo as fontes locais, se tería convertido. O texto pali "Milinda Panha" rexistraría as súas conversas co monxe Nagasena.
Desta fusión sairá a arte coñecida como greco/búdica, ou "de gandhara". Así, aparécennos Atlas sostendo nos seus ombros un templo budista, Herakles escoltando a Gautama Sidharta ou Buda nun capitel corintio.
Moitas mostras quedan no tinteiro: a estatuaria (as representacións de Buda nacen nesta época), a arquitectura, a simboloxía nas moedas... todo apunta neste camiño de mestizaxe e mestura. Despois de todo, a simpatía co diferente non é patrimonio exclusivo da sensibilidade posmoderna.

Sem comentários: