Obra completa (Edición bilingüe)
Lois Pereiro; prólogo de Pere Gimferrer; introducción de Xosé Manuel Pereiro; traducción de Daniel Salgado
2011, Xunta de Galicia - Libros del Silencio
* * * * (bo)
A opera omnia do noso poeta máis punk, subversivo e mitteleuropeo. Hai máis que dicir?
[Eis outra das reseñas publicadas na prensa pasada e que non aparece nos fíos da Rede de Redes. Repasando algunhas das cousas que poño -sobretodo no derradeiro parágrafo-, non deixo de sorprenderme coa manga ancha que me permitían, ás veces.]
Co gallo da
celebración do Día das Letras Galegas, sempre contamos coa sorte dunha presada
de novos volumes arredor da vida e obra do homenaxeado. É algo que se agradece
dobremente cos textos de Lois Pereiro, varios deles dispersos e de difícil
chegada para o lector, que pode ver satisfeito na edición de Libros del
Silencio o devezo de termar nunha man e nun volume con tódolos poemas que
escribiu o poeta-punk de Monforte, e coas propina dun ensaio e dunha novela
inacabada.
Xúntanse, xa que
logo, nas máis de 700 páxinas que seguen os tres poemarios do autor que
denantes viran a luz en edicións Positivas e Espiral Maior: Poemas para unha Loia, Poemas 1981-1991 e Poesía última de amor e enfermidade (1992-1995). Segue a noveliña Náufragos do Paraíso, que vira certa luz
dende as páxinas da revistas Luzes de Galicia, a swiftiá Modesta proposición para renunciar a facer xirar a roda hidráulica
dunha cíclica historia universal da infamia, e remátase cunhas notas
literarias escritas na agonía dos derradeiros días do autor: Conversa ultramarina.
Varios son os
aspectos que chaman a atención desta edición, máis alá da intrínseca calidade
dos textos que por si soa xa recomendaría a lectura e adquisición da Obra
Completa. Comezamos cun prólogo de Pere Gimferrer, que sitúa, apoia e dignifica
a voz poética de Pereiro (e das escritas ibéricas á marxe do castelán),
rachando cos tópicos e prexuízos que quixeran soñar nunhas poesías en língua
local ‘telúricas e enxebristas’, vivindo nunha aldea idealizada e nun pasado
eterno e etnográfico a exhibir en museos cos traxes rexionais. Non: Gimferrer
(da estirpe dos poetas lúcidos e xenerosos que, como Gamoneda, son quen de
valorar que a lírica galega está nas cotas máis altas de calidade e modernidade
de toda a península) arrinca nunha breve pero intensa perspectiva onde aparecen
os espectros internacionais que danzan os seus ritos de palabra e veleno nos
versos do monfortino: “Lois Pereiro transita por la geografía de los mapas y
por la cartografía universal de la modernidad. Una poesía doblemente itinerante
y peregrina, en la que la muerte adquiere acentos sobrecogedores y visionarios,
dignos de Valente o Paul Celan”.
Tamén de grande
interese resulta o percurso vital que traza Xosé Manuel Pereiro sobre os días
do autor, desnovelando unha pequena biografía coa que contextualizar os
escritos e coa que imaxinar os días de Lois Pereiro, ‘rosa intransixente co
poder’, en Madrid, Monforte e Compostela; os contactos poéticos (de amor e
desamor) e a fundamental ligazón con Manolo Rivas, que o proclamaba ‘o clásico
que a literatura galega ten sen sabelo’. Un clásico do que agora xa todos
sabemos (anque algúns xa léramos con entusiasmo anos atrás os seus versos), e
que brincou a edicións completas como esta e a bolsas de supermercado e stensils das paredes galegas.
Chama a atención,
quizaves, para o descoñecedor (e foi motivo de varias críticas veladas e
subterráneas) o recoñecemento dun autor cunha obra relativamente escasa,
testemuñada coa división do volume do que falamos na versión orixinal e na
traducción castelá da obra. Mais a sombra desta censura impertinente non merece
máis resposta que a de apuntar cara os textos deste libro, cuxa calidade,
interese, frescura, innovación, fixeron del xa dende fai tempo un portavoz e un
modelo para contracanons, e un poeta admiradísimo pola xuventude que os
defensores do idioma teñen o deber de cortexar (e quizaves este Día das Letras
non deixa de ser unha chiscadela para este público). Polo demais, o que aquí
lles escrebe aborrece da prolixidade, e garda unha íntima e
insobornábel paixón por aqueles autores que saben escribir os libros escasos e
os versos xustos e escolleitos: un Kavafis, un Dylan Thomas, e dende logo, un
Pereiro.
Para rematar, só
quixeramos mencionar o carácter bilíngüe desta edición, que non deixou de
desconcertarnos. Non polo traballo do traductor (impecábel e tan correcto como
se pode pedir), senón pola necesidade en sí dunha edición bilíngüe dada a
proximidade e facilidade lingüística do galego para calquer español-falante que
poña algo de vontade. Se a decisión obedece a un encomiábel esforzo por
difundir os versos do monfortino por todo o estado, para que cheguen a máis
ollos que os dos Gimferrer e Gamoneda, aledarnos habemos; nembargantes,
desconcerta, dicimos, este interese da Xunta (co-patrocinadora da edición)
nunha presunta defensa das nosas letras no exterior nos intres en que tan
silandeira e sibilinamente traballa para derrubalas no interior.
Sem comentários:
Enviar um comentário